Akademik Veri Yönetim Sistemi
XXIV. IBANESS İktisat, İşletme ve Yönetim Bilimleri Kongreler Serisi , Ohrid, Makedonya, 11 - 12 Ekim 2025, ss.596, (Özet Bildiri)
Özet: Bu çalışmada Çevresel Performans Endeksi (EPI: Environmental Performance Index) üzerinden bir performans analizi gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın verileri Yale Üniversitesi’nin 2024 yılı raporuna aittir. Türkiye odaklı gerçekleştirilen etkinlik analizinde gruba dâhil edilen ülkelerin belirlenmesi için farklı algortimalarla Kümeleme Analizi uygulanmış ve model performans göstergelerine göre en başarılı bulunan Komşuluk Tabanlı algoritmanın oluşturmuş olduğu gruplar esas alınmıştır. Etkinlik analizi tüm ülkeler için değil, sadece Türkiye’nin içinde bulunduğu 31 ülke için hem girdi yönelimli hem de çıktı yönelimli olacak şekilde gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmanın getirdiği yenilik, Türkiye’nin çevresel performansını ölçerken, Türkiye’nin bir G20 ülkesi ya da OECD ülkesi olmasından dolayı baştan bir kabul ile bir gruba dahil etmeden; siyasi istikrar, toplumsal kurumsal kalite, sosyal sürdürülebilirlik ve düzenleyici kalite bakımından gerçek rakiplerini tespit ettikten sonra performans analizi gerçekleştirilmiş olmasıdır. Söz konusu ülkeler; Angola, Arjantin, Ermenistan, Azerbeycan, Bahamalar, Bangladeş, Bosna-Hersek, Kamerun, Mısır, El-Salvador, Esvatini, Gürcistan, Guyana, Hindistan, Jamaika, Ürdün, Kırgızistan, Lesotho, Myanmar, Kuzey Makedonya, Peru, Ruanda, Solomon Adaları, Sri-Lanka, Timor-Leste, Tunus, A.B.D., Uruguay, Özbekistan ve Vanuatu’dur. Ülkelerin performans değerlendirmesinde Veri Zarflama Analizi (VZA) kullanılmıştır. Çalışmanın bir tek girdisi vardır, kişi başına sera gazı emisyonudur. Kişi başına alınmasının sebebi, ülkelerin nüfus genişliğinden kaynaklı bir ölçek sorununun önüne geçmektir. Çalışmanın çıktıları ise; korunan alanların sayısı, su hasat kapasitesi ve atık su arıtma kapasitesidir. VZA hem girdi yönelimli hem de çıktı yönelimli olarak uygulanmıştır. Her iki modelde de sadece Ermenistan ve Kuzey Makedonya çevresel etkin bulunmuştur. Türkiye 31 ülke arasında sekizinci sırada yer almıştır (Yale 2024 EPI Raporuna göre Türkiye EPI bakımından 180 ülke arasında 143. sırada, yer almaktadır).
Anahtar Kelimeler: Çevre performans endeksi, Veri Zarflama Analizi, Kümeleme Analizi.
Jel kodları: Q58, C61, C38.