Aladağlar-Zamantı (Doğu Toroslar) bölgesinde, farklı tipte Zn-Pb cevherleşmeleri bulunmaktadır. Bu cevherleşmelerden
Ayraklı ve Celaldağı Zn-Pb yatağı (Denizovası bölgesi) bölgedeki birincil cevherleşmelerin oluşumlarının anlaşılmasına ilişkin
önemli veriler sunar. Ayraklı Zn-Pb yatağı, Yahyalı Napı’na ait alt yeşil şist fasiyesinde metamorfizma geçirmiş Devoniyen yaşlı
karbonatlar içinde yer alır. Devoniyen serisi içinde, strata-bound tipte tabakaya uyumlu ve mercek şekilli 3 farklı düzeyde
cevherleşme bulunur. En altta, kristalize kireçtaşları içerisinde, tabakaya uyumlu ve tamamen simitsonitten oluşan 15-20 cm
kalınlığında bir cevherleşme yer alır. İkinci ve üçüncü düzeydeki cevherleşmeler ise, kalk şistler içerisinde ve kalk şist-bitümlü
şist ile kristalize kireçtaşı arasında görülür ve genellikle sülfürlü cevher minerallerinden oluşur. Denizovası Zn-Pb yatakları,
Siyah Aladağ Napı’na ait kireçtaşları içerisinde yer alır. Üst Permiyen yaşlı kireçtaşlarındaki cevherleşmeler starta-bound tipte
tabakaya kısmen uyumlu (Celaldağı yatağı), Jura yaşlı kireçtaşları içindekiler ise damar dolgusu ve karstik tipte gelişmiştir
(Uzunkol Tepe yatağı). Ayraklı ve Denizovası bölgesi yatakları benzer mineral parajenezine sahiptir. Parajenezde; galenit,
sfalerit, pirit/markazit, serüzit, anglezit, simitsonit, hidrozinkit, zinkit, hematit, limonit ve gang olarak kalsit, dolomit ve kuvars
bulunmaktadır. Sıvı kapanım çalışmaları; Ayraklı ve Celaldağı yatağını oluşturan çözeltilerin yüksek tuzluluğa sahip olduklarını
(%14-28 NaCl), çözelti sistemlerinde NaCl, CaCl2, MgCl2, LiCl ve FeCl2 gibi tuzların hakim olduğunu, Zn ve Pb’nin klorlü
çözeltiler şeklinde taşındıklarını ortaya koymuştur. Ayrıca, Ayraklı Yatağı için 50°C - 229°C, Celaldağı Yatağı için ise, 86°C -
162°C arasında değişen homojenleşme sıcaklıkları tespit edilmiştir. Bölgedeki cevherleşmeler Üst Permiyen deniz suyunun
faylardan derine süzülerek ısınması, ısınan suyun temel kayaçlar içerisindeki Zn ve Pb’yi çözerek klor kompleksleri şeklinde
yukarı taşıması şeklinde oluşmuştur. Zn, Pb iyonlarınca zengin hidrotermal çözeltilerin organik maddece zengin kayaçlarla
reaksiyona girmesi ve sülfatların sülfürlere indirgenmesi ile ilşkili olarak sülfürlü çökelimler gerçekleşmiştir. Tüm veriler;
Celaldağı Zn-Pb yatağı (Denizovası) için “Misisipi Vadisi Tipi” (MVT) bir cevherleşmeye, Ayraklı Zn-Pb yatağı için ise “Gays
Rever Yatakları”ile “Misisipi Vadisi Tipi”(MVT) arasında bir cevher oluşumuna işaret etmektedir.
There are different types of Zn-Pb mineralizations in the Aladağlar-Zamantı region, Eastern Taurus. Among the
mineralizations, the Ayraklı and Celaldağ Zn-Pb deposit (Denizovası region) display important clues for the understanding of the
primary mineralization events in the Aladağlar-Zamantı region and therefore the studied focued on these two important deposits.
The Ayraklı Zn-Pb deposit occurs in the Devonian carbonates of Yahyalı Nappe and shows low grade-green schist
metamorphism. There are three different mineralization horizons in the Devonian series, which occur as a strata-bound type,
concordant to bedding and lens-shaped. In the bottom horizon, the mineralization in the crystalised limestone is 15-20 cm thick
and formed by simithsonite. The mineralizations in the second and third horizons comprise with sulphur ore minerals; occur in
the calc schist and betwen the calc-schist, bituminous-schist and crystalised limestones. The Denizovası region Zn-Pb deposits
occur in the limestones of the Siyah Aladağ Nappe. The mineralization occurs as a strata-bound type that is partly concordant to
bedding in the Upper Permian limestones (Celaldağı deposit), and as a vein fill, karstic-type mineralizations in the Jurassic
massive limestones (Uzunkol Tepe deposit). The Ayraklı deposit and the Denizovası region deposits show similar ore
parajenesis. The galena, sphalerite, pyrite/marcasite, cerussite, anglesite, simithsonite, hydrozincite, zincite, hematite and
limonite as ore minerals; calcite, dolomite and quartz occur as gangue minerals in the paragenesis. Fluid inclusion studies on the Ayraklı and Celaldağı deposit indicate that ore solutions were highly saline (wt 14-28 % NaCl eq.) and NaCl, CaCl2, MgCl2, LiCl
and FeCl2 was the dominant salts in the solution. Thus it’s apparent that Zn, Pb was transported as cloride complexes for the both
deposits. The homogenization temeperature is determined as 50°C to 229°C for the Ayraklı deposit and 86°C to 162°C for the
Celaldağı deposit. The mineralization in the region was formed in the carbonate rocks via sea water of the Upper Permian that
infiltrated through deep faults, and dissolved Zn, Pb metals in the basement rocks and carried up as chloride complexes. Zn, Pb
rich hyrdrothermal solutions reacted with organic matter rich lithologes and precipitated as sulphides due to sulphate reduction.
All data indicate that the Celaldağı Zn-Pb deposit (Denizovası) was formed as the Mississippi Valley Type (MVT) and the
Ayraklı Zn-Pb deposit was formed as a transition type from “Gays Rever Deposits” to “Mississippi Valley Type” (MVT) deposit.