Pötr Simon Pallas'ın Tüm Dillerin ve Lehçelerin Karşılaştırmalı Sözlüğü Üzerine Leksikografik İnceleme


Mınsafına A.

Journal of Linguistics - Dilbilim Dergisi, cilt.1, sa.35, ss.1-13, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet

Zengin bir sözlük geleneğine sahip olan Rus sözlükbilimi, gelişme tarihi içinde önemli sözlükler ortaya koymuştur. Bu sözlüklerden bir tanesi, XVIII. yüzyılda II. Ekaterina emriyle hazırlanmış Tüm Dillerin ve Lehçelerin Karşılaştırmalı Sözlüğü Rus sözlükbilimde kavram sözlük türünün ilk örneklerindendir. Daha grandüşesken karşılaştırmalı dilbilimine merak salan imparatoriçe, dünyanın tüm dillerinin ortak bir kaynaktan gelmesi fikriyle evrensel sözlüğün hazırlanması için çalışmalar yürütmüştür. II. Ekaterina tarafından hazırlanan kelime listesi bu sözlüğün temelini oluşturmuştur. İmparatoriçenin topladığı bu malzeme daha sonraki çalışmalar için Alman kökenli bilim adamı Pötr Simon Pallas’a verilmiştir. 1787 ve 1789 yıllarında Tüm Dillerin ve Lehçelerin Karşılaştırmalı Sözlüğü iki cilt olarak yayınlanmıştır. (Rus dilbilimde bu sözlük aynı zamanda II. Ekaterina sözlüğü veya Pallas sözlüğü olarak da adlandırılmaktadır). Bu kavram sözlüğünde 285 Rusça sözcük 200 dil ve lehçeye çevrilmiştir. Sözlüğün dikkate değer iki özelliği vardır. Bunlardan bir tanesi, sözlüğün kavram sözlük özelliklerine sahip olması; diğeri ise sözlükte verilen dil ve lehçe düzenidir.