Seneca ve Doğa

Physis'ten Natura'ya İlk Çağ'da Doğa, Abrim Gürgen, Editör, Doğu Kütüphanesi, İstanbul, ss.483-506, 2021

Düşünen varlıklar olarak ilk varoluşumuzdan beri çevremizde gördüklerimizi,

olup bitenleri, doğayı anlamaya, anlamlandırmaya çalışmışız.

Bu süreç bizi hem doğayı hem de doğaya dışarıdan bakan ama

aynı zamanda da doğanın içinde olan kendimizi sorgulamaya, tanımaya

götürmüştür. Doğayı sorgulamak, araştırmak, tanımak uğraşımız

bitmiş değil, hiçbir zaman da bitmeyecek. Dünyamızın yaşadığı

son salgın olayı, iklim krizi doğayı anlamak, anlamlandırmak, canlı

kalabilmek, iyi ve mutlu yaşayabilmek için, sonuçsuzca ona hükmetmeye

çalışma çabalarımızın yine somut bir örneği olarak karşımızda

durmaktadır. Son zamanlarda dünya yüzünde yaşananlar bizleri doğa

üzerine yeniden düşünmeye sevk ediyor. Çağlar boyunca geliştirdiğimiz

ve geliştirmekte olduğumuz teknolojiyle ona bütünüyle hükmedemeyeceğimize

göre, doğa ile ilişkimizi yeniden gözden geçirmenin zamanı

geldi de geçiyor bile. İşte tam da bu durumda Stoa Felsefe okulunun

mutlu olmak için, bilgi sahibi insanın, dolayısıyla erdemli insanın

doğaya uygun yaşama ilkesi akla gelmektedir. Stoa felsefesinde doğa

nasıl tanımlanır? Doğaya uygun yaşamak ne anlama gelmektedir? Bu

yazının amacı, Antikçağın Stoa Felsefe okulunun bu en temel ilkesini,

öğretinin takipçilerinden, Romalı Lucius Annaeus Seneca’nın felsefi

yazılarını esas alarak irdelemektir.