An Anatolian Hieroglyphic Inscription on a Stele of Tarhunza from Ereğli (Konya): İVRİZ 2


Creative Commons License

Dinçol B., Poetto M., Dinçol A., Peker H.

GEPHYRA, cilt.30, sa.30, ss.1-12, 2025 (Scopus)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 30 Sayı: 30
  • Basım Tarihi: 2025
  • Doi Numarası: 10.37095/gephyra.1776321
  • Dergi Adı: GEPHYRA
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Scopus, Directory of Open Access Journals
  • Sayfa Sayıları: ss.1-12
  • Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu yazıda İvriz (Aydınkent), Ereğli-Konya’da 1986 yılında bulunan, bugün Ereğli Müzesinde muhafaza edilen, üst
kısmı kayıp veya kırık kireçtaşı bir stel üzerinde yer alan MÖ. 8. yüzyıla tarihlendirilen Luvice yazıtın (İVRİZ 2) ilk
edisyonu verilmiştir. Yazıtın yazarı I. Muwaharani’nin oğlu Tuwanalı Kral Warpalawa’dır. Metinde İvriz suyunun adının
Salusa (Çiviyazılı kaynaklarda Sallusa) olduğu ortaya çıkmıştır. Anadolu Hiyeroglif yazılı Luvice metin, Tarhunza’nın
tasviri bulunan ön yüzde (A), arka yüzün üst kısmında (C) ve sağ kenarın üst kısmında (D) yer almakta ve
çoğu tahrip olmuş Fenikece metin ise sol kenar (B), arka yüzün alt kısmı (*C) ve sağ kenarın alt kısmını (*D) kaplamaktadır.
Fenikece yazıt muhtemelen Luvice metnin bir kopyası ya da kısaltılmış bir versiyonu olmalıdır.
Yazıtın kırık başlangıç kısmı BOR 1 yazıtında olduğu gibi muhtemelen kral Warpalawa'nın soyu (I. Muwaharani'nin
oğlu) ve ünvanlarını (Tuwanalı Kral, Kahraman vs.) içeriyor olmalıdır. İVRİZ 1 anıtındaki "Bağın Tarhunza'sı" tasviriyle
benzerlikler gösteren İVRİZ 2'deki tasvir yazıtta "Sallusa'nın (=İvriz Suyu) Tarhunza'sı" olarak tanımlanmıştır.
Yazıtın ön yüzde korunmuş kısmı , Sallusa'nın Tarhunza'sının cezalandırıcı ve ödüllendirici bazı eylemlerini içermektedir.
Arka yüzde ise Warpalawa sırasıyla muhtemelen hükmü altında olanlara iyi davranmasından; kendisi, annesi ve
babası için kurban edilecek sığır, koyun ve keçi mevcudunu arttırmasından; Sallusa'nın Tarhunza'sını (yani İVRİZ 2
stelini) kendisinin diktiğinden ve ona tahsis ettiği yıllık kurbandan bahsetmektedir; ardından yazıtta kurban paylarını
vermeyecek, stele çeşitli şekillerde zarar verecek olana karşı bir lanet formülünün koşul kısmı yer almaktadır.