Endülüs’te Bir Tabip Ailesi: Benî Zühr

Adıgüzel C. E.

Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, cilt.3, sa.1, ss.137-151, 2020 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 3 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2020
  • Dergi Adı: Ortaçağ Araştırmaları Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.137-151
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Ortaçağ’da İslâm dünyasında tıp alanındaki çalışmalarla öne çıkan bölgelerden biri Endülüs’tür. Tıp alanında özellikle IV/X-VI/XII. yüzyıllarda önemli gelişmelerin kaydedildiği Endülüs’te yaklaşık sekiz yüzyıl devam eden İslâm hakimiyeti boyunca Kurtuba (Córdoba), Tuleytula (Toledo), İşbîliye (Sevilla) ve Gırnata (Granada) gibi şehirler tıp çalışmalarıyla öne çıkmış ve bu şehirlerde çok sayıda tabip yetişmiştir. Teorik tıp bilgisiyle uygulama tecrübelerini birleştiren tabiplerin tüm bu birikimlerini çocuklarına aktarmalarının sonucu olarak tabiplik çoğu zaman bir aile mesleği haline gelmiştir. Endülüs’e gelerek Kurtuba’ya yerleşen Harranlı tabip Yunus b. Ahmed ve kendisi gibi tabip olarak meşhur olan oğulları Ahmed b. Yunus ve Ömer b. Yunus bu durumun Endülüs’teki ilk meşhur örneklerinden biridir. Endülüs’te tıp alanında devam eden çalışmaların sonucu olarak teorik tıp bilgisiyle uygulama tecrübeleri aile içerisinde aktarılmış ve Endülüslü tabip aileler ortaya çıkmıştır. Bu alanda Endülüs’te meşhur olan aileler arasında özellikle İşbîliyeli Benî Zühr ailesi, birkaç kuşak boyunca hekim yetiştiren bir aile olarak öne çıkmıştır. Bu çalışma, Benî Zühr ailesinin tıp alanındaki çalışmalarıyla tanınan mensuplarının çalışmalarını ve Endülüs tıp tarihindeki yerini incelemeyi hedeflemektedir.

In the Middle Ages, al-Andalus was one of the remarkable regions in the field of medicine in the Islamic world. Important developments flourished especially between 10th-12th (H. 4th-10th) centuries in al-Andalus. The cities became prominent in the study of medicine and many physicians were grown in those cities such as Qurtuba (Córdoba), Tulaytula (Toledo), Ishbīliya (Seville) and Girnata (Granada) for approximately eight centuries during the Islamic rule. The physicians, who synthesized the theory of the medicine and their practices, transferred their experiences and knowledge to their children; therefore, the medicine generally became a family profession. Physician Yunus b. Ahmad from Harran, who came to al-Andalus and settled in Qurtuba, and his sons Ahmad and Omar, who were famous physicians like him, were one of the early famous examples of this situation in al-Andalus. As a result of the ongoing studies in medicine in al-Andalus, the accumulation of the theory and practice was transferred within the family and certain families has emerged in the field of medicine. As a family that had educated physicians during the several generations, the family of Banū Zuhr from Ishbīliya was especially distinguished in this field among the famous families living in al-Andalus. In this context, this study aims to examine the works of the members of the Banū Zuhr family known for their medical works and their positions in the history of the Andalusian medicine.