Akademik Veri Yönetim Sistemi
Değişen ve Değişmeyenleri ile COVID-19 Dönemi ve Yeni Normaller - Cilt 2, Volkan Öngel,Yelda Özkoçak, Editör, Der Yayınları, İstanbul, ss.150-189, 2021
Dünyayı
etkisi altına alan COVID-19 virüsü, Dünya Sağlık Örgütü’nün salgın ilan etmesi
ile birlikte tüm endüstrileri durdurma noktasına getirmiştir. Bu süreçten en
çok etkilenenlerden biri de sinema endüstrisi olmuştur. Ülkelerin karantina
sürecine girmesi ve sosyal yaşama kısıtlamalar, yasaklar getirmesi, sinemanın
fikir aşamasından gösterim aşamasına kadar bütün süreçlerini durdurmuş,
endüstriyi her yönden etkilemiştir.
Çekilmekte olan projelere ara verilmiş, çekim aşamasındakiler
durdurulmuş, sinema salonları kapatılmış, gösterimler iptal edilmiş ya da
ertelenmiştir. Sektörün aktif olduğu bir dönemde gerçekleşen kriz, sinema
çalışanlarını, yapım şirketlerini, dağıtım şirketlerini, seyircileri
etkilemiştir. COVID-19 krizinin bütün dünyayı eş zamanlı olarak etkisi altına
alması, sinema endüstrilerinin diğer ülke sinema endüstrilerinden destek
almasını da engellemiştir. Dünya sinema endüstrisini aynı anda etkileyen COVID-19,
sinema endüstrisine büyük zararlar vermiş ve vermeye de devam etmektedir. Bu
süreç dünya sinema endüstrisinde şüphesiz büyük değişimlere yol açacaktır.
Sinema
endüstrisinin en önemli taşıyıcılarından biri olan film festivalleri de COVID-19’dan
büyük oranda etkilenmiştir. İptal edilen ve ertelenen festivallerin yanı sıra
çevrimiçi olarak faaliyetlerine devam eden sınırlı sayıda festival de olmuştur.
Çalışmada Türkiye’deki film festivallerinin COVID-19 sürecindeki faaliyetlerini
incelemek amaç edinilmiştir. Özellikle bağımsız filmler ve ilk filmini çeken
yönetmenler için büyük önem taşıyan, seyirci ile sektörü buluşturan film festivalleri,
Türk Sineması’nın dünyaya açılmasına yardımcı olmaktadır. Bu bağlamda Türk sinema
endüstrisinin en önemli, en köklü, uluslararası 5 film festivali örneklem
olarak ele alınmıştır. Bunlar Uluslararası İstanbul Film Festivali (UİFF), Uluslararası
Antalya Altın Portakal Film Festivali (UAAPFF), Uluslararası Ankara Film
Festivali (AUFF), Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali (UAAKFF),
Eskişehir Uluslararası Film Festivali (EUFF)’dir. Çalışma kapsamında Türkiye’nin
5 büyük şehrinde düzenlenen festivallerin COVID-19’un ilk yılında, 2020 yılında,
gerçekleştirdikleri etkinlikler değerlendirilmiştir. Film festivalleri doküman
incelemesi ve betimsel analiz yöntemi ile ayrıntılı olarak ele alınmıştır.
Araştırma
sonunda COVID-19 döneminde Türkiye’de düzenlenen uluslararası film
festivallerinin büyük oranda zamanında gerçekleştirilemediği tespit edilmiştir.
Film festivalleri, zorlu süreçte istedikleri, planladıkları etkinlikleri
yapamamış, bekledikleri destekleri alamamışlardır. İş dünyasının çok büyük bir
sıkıntıya girmesi, ekonomideki daralma özellikle sponsorlukların azalmasına yol
açmıştır. Bu da film festivallerinin bütçelerinin küçülmesine neden olmuştur. Film
festivalleri, COVID-19 döneminin sınırlayıcı sürecini aşmak için çevrimiçi uygulamalardan
yararlanmış, aynı zamanda tüm olumsuzluklara rağmen sinema profesyonellerini
hem kendi içlerinde hem de seyirciler ile bir araya getiren fiziksel
gösterimler ve buluşmalar gerçekleştirmiştir. Film festivallerinde normal
şartlara göre daha düşük sayıda film gösterilmiş, daha az sayıda ödül
verilmiştir. Bu verilere göre film festivallerinin COVID-19 gibi büyük krizlere
hazırlıklı olmadığı, kurumsal sıkıntılar yaşadıkları, bütçe zorluklarının
olduğu, teknoloji alt yapılarının yeterli olmadığı ve festivaller arası güçlü
bağların kurulamadığı ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler: COVID-19, Sinema, Türk Sineması,
Film Festivalleri