Akademik Veri Yönetim Sistemi
X. Ulusal Nükleer Bilimler ve Teknolojileri Kongresi, Muğla, Türkiye, 6 - 09 Ekim 2009, cilt.1, ss.333-339
Susam (Sesamum indicum L.)'m ikincil gen merkezinin Türkiye olması ve gıda sektörünün
birçok alanında kullanılması nedeniyle, Ülkemiz açısından önemli bir üründür.
Bölümümüz bünyesinde susam bitkisinde mutasyon ıslahı araştırmaları 1993'den bu yana
IAEA ile koordineli bir şekilde sürdürülmektedir. Bu ıslah çalışmalarında kapalı kapsüllük,
determinant büyüme ve solgunluğa dayanıklı hatların geliştirilmesi hedeflenmektedir. 2007
yılı yazında Antalya da ikinci ürün koşullarında yapılan bu araştırma Akdeniz Üniversitesi
Ziraat Fakültesi Deneme alanında yürütülmüştür. Çalışmada 19 dünya susam
koleksiyonundan seçilmiş genotip, 4 mutant genotip ve 2 yerel çeşit olmak üzere toplam 25
susam çeşit ve genotipi, bitki materyalini oluşturmuştur. Deneme, tesadüf blokları deneme
desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Denemeye alınan çeşit ve hatlara özgü
bitki ilk çiçeklenme tarihinin 35-45 gün, %50 çiçeklenme tarihinin 39-54 gün, son
çiçeklenme 63-88 gün, ilk kapsül tarihi 42-51 gün, ilk kapsül yüksekliği 44-116 cm, bitki
boyunun 102-177 cm, bitki yan dal sayısının 0.1-2.7 adet, bitki kapsül sayısının 28-63 adet,
kapsülde tohum sayısının 59-71 adet, bin tohum ağırlığının 2.3-4.3 g, dekara verimin 18-77
kg arasında değiştiği saptanmıştır. Çalışmada solgunluğa toleranslı olarak seçilen wt-5
numaralı mutant genotipten en yüksek (77 kg/da) verim alınmıştır.
Sesame {Sesamum indicum L.) is an important plant of Türkiye that secondary gen center
and very used of food industry's a lot of area. Mutation breeding of sesame research
continued coordinately with IAEA since 1993. it is aimed in these breeding programmes to
improve lines that have dehiscent capsule, determinate growth and resistance to wilting
traits. This study was conducted in Antalya City, at Akdeniz University Agricultural
Faculty experiment fields under second crop conditios in 2007. At this study, 19 genotypes
selected from world sesame collection, 4 mutant genotypes and 2 local cultivars were
sown. The experiments were conducted according to Complete Randomized Block Design
with three replications. It was found that first flowering date varied between 35 to 45 days,
50% flowering date from 39 to 54 days, last flowering date from 63 to 88 days, first
capsule date from 42 to 51 days, first capsule height from 44 to 1 16 cm, plant height from
102 to 177 cm, number of branch per plant from 0.1 to 2.7, number of pod per plant from
28 to 63, number of seeds in capsule 2.3-4.3 g, 1000 seed weight ranged from 2.3 to 4.3 g,
seed yield per da from 18 to 77 kg. The highest yield per da (77 kg/da) was obtained from
mutant genotype, wt-5.