Akademik Veri Yönetim Sistemi
XIII. Ulusal Astronomi Toplantısı, Antalya, Türkiye, 1 - 04 Eylül 2002, ss.281-221
Bu bildiri, Haziran 2001 tarihinde ciddi olarak başlayan “Uluslararası Robotik
Teleskop İşletimi ve Gözlemleri Programı İşbirliği’nin” Türk Astronomi Topluluğuna
aktarımı, projenin kapsamı ve Türk Astronomları arasında gerçekleştirilebilecek olası
işbirliğinin “Ulusal Astronomi Toplantısı” çerçevesinde tartışılarak olgunlaştırılması
amacıyla hazırlanmıştır.
Bildirinin ilk bölümünde, İngilizce ‘Robotic Optical Transient Search
Experiment (ROTSE)’ olarak isimlendirilen ve “Geçici Göksel Olayları Robotik Teleskop
ile Araştırma Deneyi” olarak Türkçe’leştirebileceğimiz, dünyada çeşitli ülkelere
konuşlandırılacak ve dört teleskoptan oluşacak uluslararası ROTSE-teleskopları ağı
(Global-ROTSE) sisteminin kuruluşuna katılım çalışmalarımızın kısa bir özeti, ağın kuruluş
amacı ve çalışma ilkeleri ile bu konuda çalışanlar hakkında bilgi verilecektir.
İkinci bölümde ROTSE Projesi’nin teknik detayları verilecek, üçüncü bölümde
Türkiye’de şu ana kadar yapılan çalışmaların son durumu ile yakın gelecekteki çalışmalar
özetlenecektir. Dördüncü bölümde ROTSE’nin uluslararası işbirliği ilkeleri hakkında bilgi
verilecektir.
Daha sonraki bölümlerde ise, gamma ışın patlamalarının niteliğini, fiziksel ve
astronomik özelliklerini ve ilgili kuramları ele alınmakta (beşinci bölüm ) ve şu ana kadar
yapılan gözlemlerden önemli örnekler sunmakta (altıncı bölüm) ve ROTSE çalışma
ilkelerini ve kontrol/işletim sistemini tanıtmaktadır (yedinci bölüm).
Takip eden bölümde (sekizinci bölüm) ise, ROTSE ile ilgili ilkelerden olan,
teleskopun %30’luk zamanının ROTSE yerel kullanıcılarınca programlamabilmesi
olanağının değerlendirilmesine ilişkin olasılık ve görüşler üzerine durulmaktadır. Amaç, bu
%30’luk zaman kullanımı olanağını ortaya çıkacak görüşler ışığında değerlendirmektir.
Bu, bir bakıma, Global-ROTSE’ye dahil diğer gruplarla ortak konuların ortaya çıkarılmasını
ve doğru değerlendirilmesini de gerekirmektedir. Ayrıca, büyük ölçekli ve güncel bir veri
kaynağı olarak, oluşacak ve mevcut ROTSE arşivinin değerlendirilmesi diğer önemli bir
noktadır. Süpernovalar, novalar, etkin gökadaklar ve çekirdekleri, kataklizmik yıldızlar ve
diğer değişken gökcisimleri, astroid ve kuyuruklu yıldız çalışmaları... bu arşivden
yararlanılarak yürütülebilecek konular arasındadır.
Son bölümde sonuç ve öneriler ele alınarak bundan sonraki dönem için beklentiler
ve olası sonuçlar üzerinde durulmaktadır.
Tebliğin eklerinde ise, bu bildirinin hazırlanmasında yararlanılan kaynaklar ve
ROTSE projesine ilgi duyan araştırıcıların başlangıçta kullanabilecekleri makaleler listesi
verilmekte (Ek-1) ; GIP konusunda en çok adı geçen uydular olarak NASA’nın Compton
Gamma Ray Telescope (CGRO), ve halen GIP bilgilerini yere iletip ardıl ışımalar
ölçümlerine olanak veren tek uydu olan HETE-2 uydusu ve 2003’te uzaya gönderilmesi
planlanan Swift uydusu hakkında bilgiler özetlenmektedir (Ek-2).