Eski Uygur Türkçesi Hukuk Belgeleri


Creative Commons License

Saral R.

İSTANBUL ÜNIVERSITESI EDEBIYAT FAKÜLTESI TÜRK DILI VE EDEBIYATI DERGISI (TÜDED), cilt.63, sa.1, ss.261-268, 2023 (ESCI)

Özet

Hukuk belgeleri, Eski Uygurların sosyal, siyasi, ekonomik ve kültürel yaşamının birer yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda söz konusu belgelerin söz varlığının ortaya konulması, Türk dili ve tarihi açısından büyük önem taşımaktadır. Dr. Öğr. Üyesi Berker Keskin’in 2020 yılında hazırladığı “Eski Uygur Türkçesi Hukuk Belgeleri ve Söz Varlığı” adlı doktora tezinin kitaplaştırılmış hâli olan “Eski Uygur Türkçesi Hukuk Belgeleri” adlı eser, din dışı metinler içinde yer alan hukuki nitelikli belgelerin söz varlığını ortaya koyması bakımından oldukça önemlidir. 2019 yılında Göttingen Georg-August Üniversitesi, Türkoloji ve Orta Asya Araştırmaları Seminerinde misafir araştırmacı olarak bulunan Keskin, Berlin’deki koleksiyonları birinci elden inceleyerek belgelerin transkripsiyonunu ve Türkiye Türkçesine aktarımını gerçekleştirmiştir.
Türkiye’de Caferoğlu ve Arat ile başlayan Eski Uygur Türkçesi hukuk belgeleri çalışmaları, Keskin’in söz konusu çalışması ile en güncel ve en kapsamlı hâline kavuşmuştur. Nitekim Almanya başta olmak üzere Rusya, Japonya, Finlandiya, İngiltere, Çin ve Türkiye’de bulunan, orijinali ya da tıpkıbasımı görülebilen tüm hukuk belgelerinin okunması, Türkiye Türkçesine aktarılması ve dizinin hazırlanması, yeni araştırmalar için önemli bir merhaledir. Şüphe yok ki Keskin’in bu eseri, Eski Uygur Türkçesi ve hukuk vesikaları üzerine yapılacak ilmî çalışmalar için birincil başvuru kaynağı olarak kütüphanelerde yerini alacaktır.