Scorodon ve Codonoprasum Seksiyonlarına ait 8 Allium türünün karşılaştırmalı tohum morfolojisi

Creative Commons License

Vatandaşlar Ö., Koçyiğit Avcı M.

TURKISH JOURNAL OF BIOSCIENCE AND COLLECTIONS, cilt.8, sa.2, ss.41-48, 2024 (Hakemli Dergi)

Özet

Amaç: Allium L. cinsi, gıda ve ilaç sektöründe öneme sahip en büyük cinslerden biridir. Bu nedenle türerin net olarak tanımlanması çok önemlidir. Bu amaçla taksonomik problemleri çözmek ve türleri açıkça tanımlamak için farklı karakterler kullanılır. Bunlardan biri tohumun mikromorfolojik özellikleridir.

Gereç ve Yöntem: Işık mikroskobu kullanılarak boyutu ve olgunluğu gözlemlenen tohumların  mikromorfolojileri İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Bölümü'nde Fizik Nano ve Optoelektronik Araştırma Laboratuvarları taramalı elektron mikroskobu (SEM) FEI Quanta 450 FEG-EDS kullanılarak incelenmiştir.  Sekiz Allium türünün tohum yüzeylerine ait 12 özellik belirlenmiştir. BU özelliklere göre PAST 1.81 programıyla Jaccard benzerlik analizi kullanılarak küme analizi yapılmıştır.

Sonuçlar: Sekiz Allium türünün tohum yüzeyleri (4 tür Codonoprasum seksiyonu ve 4 tür se Scorodon seksiyonu) incelenmiştir. Allium phrygium Boiss., A. balansae Boiss., A. sivasicum N. Özhatay & Kollmann, A. djilgense Boiss. eski Regel ve A. tauricola Boiss. Türkiye için endemiktir. Testanın epidermal hücreleri ya düzenli ya da düzensiz çokgendir. Hücrelerin düzeni genel olarak kompakttır. Testa epidermal hücrelerinin antiklinal duvarları ya düz ya da kavisli, periklinal duvarlar ise düz ya da içbükeyden çeşitli biçimlere kadar değişen şekillerdedir. Ayrıca epidermal hücrelerde siğil ve granüloz yapılar görülmüştür. Ttohumların mikromorfolojik özellikleri bir liste halinde özetlenmiştir. Tohum özelliklerine göre benzerlik ağacında iki ana dal oluşmuştur. Scorodon seksiyonuna ait türler birlikte gruplanmıştır.

Değerlendirme:  Yüzey dokusu, hücre şekli ve tohum testasındaki desenler gibi mikromorfolojik özellikler, türlerin tanımlanması, taksonomik problemlerin çözümünü ve evrimsel ilişkilerin anlaşılması için değerli bilgiler sağlayabilir. Allium bağlamında tohum karakterleri önemli farklılıklar gösterirler ve güvenilir taksonomik belirteçler olarak hizmet edecek kadar kararlı ve karakteristiktir. Bu mikromorfolojik özellikler sayesinde evrimsel yapıya dair fikir edinmek ve türler arasındaki tarihsel ilişkileri anlamak mümkün olabilir.