Kanserle Mücadelede Geleceğe Yönelik Stratejiler, Prof. Dr. Turgut ULUTİN, Editör, Turkiye Klinikleri, Ankara, ss.36-43, 2025
Doğal bağışıklık sistemini oluşturan reseptörler ve efektör hücreler, hücresel öldürme, inflamasyon oluşumu ve adaptif hücrelerin uyarılması yeteneğine sahip olup patojenlere ve kansere karşı ilk savunma hattını oluşturmaktadırlar. Tümör mikroçevresinde yer alan immün sistem hücrelerinin karakteristiği ve tümör hücresinin bu hücrelerle olan etkileşimi kanserin prognozu açısından son derece önemlidir. Dolayısıyla son dönemlerde tümör mikroçevresinde yer alan immün sistem aktivasyonu ve inhibisyonuna etki eden faktörlerin anlaşılması, immün sistemin tümör karşıtı aktivasyonunu arttırmak ve kanser tedavilerinde immünoterapi stratejilerini iyileştirmek için yapılacak çalışmalarda ilgi odağı haline gelmiştir. Mesane kanserinde doğal immün sistem aktivasyonu bazen kanserin progresyonu yönünde, bazen de anti-tümör etki gösterebilmektedir. Mesane kanseri için günümüzde kullanılan ajanlar bir grup hastada etkili olabilmiştir ve bazı hastalarda yüksek verimlilikte uygulanabilse bile bazen toksisiteye ve yan etkilere neden olabildiği bildirilmiştir. Viral vektörler, immunomodülatör ilaçlar, sitokin tabanlı immunoterapiler gibi doğal immüm sistem etkinliğini artırabilecek potansiyel terapötik hedefler konusunda süregelen geniş spektrumlu çalışmalar mesane kanseri tedavisinde umut vadetmektedir.