Hangisi Hunca? Hunca üzerine tartışmaların bugünü –

Ölmez, Mehmet

Hangisi Hunca? Hunca üzerine tartışmaların bugünü –

Disiplinlerarası Hun Araştırmaları, Csilla BALOGH,Hakan AYDEMİR, Editör, Paradigma Yayınları, Çanakkale, ss.69-74, 2023

Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
Basım Tarihi: 2023
Yayınevi: Paradigma Yayınları
Basıldığı Şehir: Çanakkale
Sayfa Sayıları: ss.69-74
Editörler: Csilla BALOGH,Hakan AYDEMİR, Editör
İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Çin kaynaklarından Jin shu’da (晉書) yer alan ünlü veriden (秀支替戾岡僕谷劬禿當) bu yana Hunların dili çok yönlü tartışılır olmuştur. Bu verinin ilk

başlarda Türkçe olduğu kabul edilmiş ve on karaktere dayalı veri Türkçe içerisinden açıklanmaya çalışılmıştır. Bu görüşlere karşı olarak Yenisey dilleri ile, Ketçe ile karşılaştırmalar da önerilmiştir. Bu konuda sert tartış- malar da vardır. Zorlukların başında Hunların kim oldukları, Asya Hunları ile Avrupa Hunlarının aynı kökten gelip gelmedikleri, sonraki döneme ait, Moğolistan’ın Türkler (突厥) hakimi Ruanruanların (蠕蠕) dilinin ne ol- duğu, Ruanruanların Avarlar ile bir olup olmadıkları tartışılmıştır. Bu soru- ların önemli kısmı 21. yüzyılın başlarında artık daha açık hale gelmiştir.

Bildiride Hirth’ten bu yana Hunca olarak düşünülen sözler Türkçe yönün- den gözden geçirilecek, Moğolca denkleri ile karşılaştırılacaktır.

Anahtar sözcükler: Hun dili, Türkçe, Moğolca

The language of the Huns has been a subject of significant scholarly inquiry, particularly in response to the noteworthy content found in the Chinese historical source Jin shu (晉書): 秀支替戾岡僕谷劬禿當. This data was initially presumed to be of Turkic origin, and attempts were made to interpret the on-character data within the framework of the Turkic language. In contrast to these perspectives, some scholars have put forth comparisons with the Yenisei languages and the Ket language. This subject has also given rise to heated debates. Debates have persisted regarding the Huns’ identity: the potential shared origin of the Asian and European Hun groups, the language spoken by the Ruanruan (蠕蠕) people, who were the Turkic (突厥) rulers of Mongolia, and the connection between the Ruanruan and the Avars. However, as the 21st century commenced, substantial progress had been made in resolving many of these questions.

This paper will undertake a comprehensive examination of the vocabu- lary previously categorized as Hunnic language since Hirth. It will assess these words in the context of Turkic and draw comparisons with their counterparts in the Mongolian language.

Keywords: Hun language, Turkic, Mongolian