SRG X Işın Gözlemevi: Büyük Veri


Creative Commons License

Esenoğlu H. H., Gülseçen H.

IV. RTT150 - SRG Extended Workshop dedicated to the memory of Prof. Dr. Akif ESENDEMİR, Antalya, Türkiye, 25 - 27 Ekim 2019, ss.1-104

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Antalya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1-104
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Uzay teleskopları günümüz astronomisi için “kaliteli” veri toplamada artış sağlamıştır. Buna paralel olarak, yerden gözlemlerde de malzeme bilimindeki gelişmeler ölçüsünde yüksek teknoloji ve iyi çözünürlüklü odak düzlemi alıcılarla kaliteli veri alınması başarılmıştır. Yeni nesil yer ve gök gözlemleri birlikteliği ile küresel çapta kampanyalar da ayrıca veri alınmasında sürekliliği ve performans artışını getirmiştir. Tüm bunlarla beraber veri toplama araçlarının sayısının ve çeşitliliğinin artması ile birlikte verilerin arşivlenmesi, indirgeme ve işleme süreçlerindeki iş yükünde büyük artışlar olmuştur. Bu süreçlerde disiplinler arası işbirliği ile veriler enformatik hale dönüştürülmekte ve sanal gözlemevleri kurulmaktadır. Sağlanan “büyük veri” ile akıllı uygulamalara da gidilmiştir. Bilgisayar teknolojisindeki ilerlemeler, yeni depolama kapasitelerinin çok büyümesi, astronomik verilerin çeşitliliği ve organizasyonu astronomiye iki yeni çalışma alanının ilavesine neden olmuştur. Özellikle veri madenciliği, makine öğrenmesi ve yapay zeka uygulamaları, astronomi çalışmalarında kullanılmaya başlanmıştır. Bu sayede evrendeki pek çok astronomik olayı çözmede ilerleme sağlanmaktadır. Kısa bildirimizde SRG X-ışın uydusuna yararlı olabilecek “Astroistatistik” ve “Astroinformatik” konularını özet olarak veriyoruz. Özellikle 20"× 20" alan içerisinde gönderilecek SRG kaynakların yerlerinin belirlenmesi yakın gelecekte önem arz etmektedir.

Space telescopes have increased the quality of data collection for today's astronomy. In parallel, high-tech and good-resolution focal plane sensors have been used to obtain quality data in the field observations in accordance with the developments in material science. The new generation of ground and sky observations with global campaigns have also brought continuity and performance improvement in data retrieval. There has been a significant increase in the workload of archiving, reduction and processing of data with the increase in the number and variety of data collection tools. The data are converted into informatics with interdisciplinary cooperation in these processes and virtual observatories are established. Smart applications were also used with the provided big data. Advances in computer technology, the enormous growth of new storage capacities, the diversity and organization of astronomical data have led to the addition of two new fields of study to astronomy. In particular, data mining, machine learning and artificial intelligence applications have started to be used in astronomy studies. In this way, there is progress in solving many astronomical events in the universe. In our brief paper, we summarize the topics of Astroistatistics and Astroinformatics that may be useful for SRG X-ray satellite. In particular, the location of SRG sources to be sent within 20" × 20" fields is important in the near future.