Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sakarya Tıp Dergisi, cilt.13, sa.2, ss.240-246, 2023 (Hakemli Dergi)
AMAÇ : Takrolimus organ nakli hastalarında kullanılan en önemli immun supresif ajanlardan biridir. Uzun etkili takrolimus preparatının polifarmasiyi azaltması ve takrolimus kan düzeyini daha stabil tuttuğuna dair bilgiler bulunmaktadır. Biz de organ nakli ünitemizde uzun etkili takrolimusa geçilen ve en az 1 yıl takip edilen böbrek nakli hastalarında renal fonksiyon değişimi ve hasta sürvisine etkisini araştırmayı amaçladık. MATERYEL METOT : Tek merkezli retrospektif gözlemsel çalışmamızda ünitemizde böbrek nakli yapılan 934 hasta dosyası tarandı. Tarama sonrasında takrolimusdan uzun salınımlı takrolimusa konversiyon yapılan veya uzun salınımlı takrolimusa denovo başlanan en az 1 yıl süre ile takip edilen 45 hasta çalışmaya dahil edildi. Hastaların demografik verileriyle beraber, değişim anı kreatinleri, değişim sonrası takip süreleri , son kreatinin değerleri ve hasta sürvileri değerlendirildi. Delta kreatinin düzeyi hastanın son kreatininden hastanın değişim anı kreatinin seviyesinin çıkarılması ile hesaplandı . SONUÇLAR : Çalışmaya alınan 45 hastanın ortalama yaşı 47,7 ± 13,6 yıl (miminimu 19 – max 70 ) idi. Hastaların 29’u (%64,4) erkek, 16’sı (%35) kadın idi. Hastaların 5’i (%11,1) 65 yaş üzeriydi. Hastaların primer böbrek hastalıkları değerlendirildiğinde 5’i (%11,1) diyabetik böbrek hastalığı , 5’ i primer glomerulonefrit (%11,1) ; 4 ü (%8,9) hipertansif nefroskleroz ; 4’ü otozomak dominant polikistik böbrek hastalığı , 5’i obstrüktif nefropatiye bağlı böbrek yetmezliği idi. 10’u (%22,2) diğer sebeplere bağlı ve 12 hastanın da (%26,7) primer böbrek hastalığı bilinmiyordu. Hastaların 3 ü (%6,7) ikinci transplantasyondu. Konversiyon öncesi 39 hasta (%86) tacrolimus + Mikofenolat Mofetil/Mikofenolat sodyum (MMF/MYF) + prednizolon kullanmakta iken 3 hasta (%6,7) Takrolimus +Azatiopurin + perdnizolon kullanmaktaydı. 2 hasta (%4,4) Takrolimus + Everolimus + prednizolon, 1 hasta ise (%2,2) Takrolimus + MMF kullanmaktaydı. Hastaların 8 tanesine (%17,8) uzun etkili takrolimusu denovo olarak pretransplant -3. günde başlanmış. 2 hastada da (%4,4) posttransplant 1. haftada uzun etkili takrolimusa dönüşüm yapılmıştır. Geriye kalan 35 hastanın 29 u takrolimus kan düzeyi değişkenliği sebebiyle, 3 hasta polifarmasi sebebiyle, 3 hasta da viral enfeksiyon süresindeki takrolimus değişkenliği nedeniyle uzun etkili takrolimusa değişim yapılmıştır. Hastaların değişim anı kreatinin ortalaması 1,23 ± 0,34 mg/dl (min 0,60 , max 1,90 ) idi. Değişime kadar geçen süre ortancası 39 (IQR 22-77 ,min 3 ay , max 190 ay) idi. Değişim sonrası hastaları takip süreleri ortalama 44,8 ±14,6 ay (min 14 , max 74 ay ) idi. Hastaların son takip kreatinin ortalamları 1,48 ± 0,49 mg/dl ( min 0,7, max 3,7 idi ) . Hastaların delta kreatinin ortancaları 0,10 (IQR -0,05 – 0,40 mg/dl idi) . Hastalardan 2 tanesinde (% 4,4) takipte DSA (Donör spesifik antikor) gelişip, antikor aracılı rejeksiyon gelişti. Takip edilen 45 hastanın 5 i ( %11,1) ex olmuş iken 40 hastanın takibi ünitemizde halen devam etmektedir. Ex olan hastaların 3 ü (%60) 65 yaş üzeri, 2 si 65 yaş altındaydı. Yaşlı hastalarda mortalide oranı daha yüksekti ( p <0,001). SONUÇ : Ünitemizde uzun salınımlı takrolimusa konversiyonun en önemli sebebi takrolimus kan düzeyi değişkenliğiydi. Değişim sonrası ortalama 4 yıl takip edilen hastaların kreatinin seviyelerinde anlamlı bir değişiklik olmadı. Konversiyon sonrası mortalite özellikle 65 yaş üzeri hastalarda daha yüksekti. Uzun etkili takrolimus kullanımı kreatinin seviyelerinde anlamlı bir değişikliği sebep olmamıştır.