Akademik Veri Yönetim Sistemi
İSTANBUL ÜNIVERSITESI EDEBIYAT FAKÜLTESI TÜRK DILI VE EDEBIYATI DERGISI (TÜDED), cilt.63, sa.1, ss.158-170, 2023 (ESCI)
Tarihle ilgili bilgi sahibi olmak için pek çok kaynaktan faydalanılır. Kitabeler,
sözlükler, edebî eserler vb. milletlerin sahip olduğu sözlü ve yazılı kaynakların hepsi
geçmişi aydınlatması bakımından önemlidir. Ancak bunlar tarihle ilgili doğrudan bilgi
edinebileceğimiz kaynaklar olmadığından tarihî metinlerin yerini tutmaz. Osmanlı
Devleti’nde tarihî metinlerin başlangıcı çok eskilere dayanmamaktadır; tarihî
metinlerin ilk örnekleri XV. yüzyıla aittir. Devletin kurulmasının ardından siyasi,
sosyolojik ve edebî olgunlaşmanın neticesinde yazılan tarihî metin örnekleri; Osmanlı
Devleti’nin zaviyesini yansıtan, padişahları öven, devletin yüceliğini, fetihlerini kısaca
daima iyi ve üstün yönlerini anlatan tek taraflı bir tarihçilik anlayışıyla yazılmıştır.
Şikârî’nin yazmış olduğu, Karamanoğullarının tarihini anlatan Karamannâme,
Anadolu beylikleri arasında vuku bulan gelişmeler karşısındaki yaklaşımıyla
Osmanlı tarihî metinlerinden ayrılır. Karamannâme’de Karamanoğullarını merkeze
alan, iki idare arasındaki ilişki ve mücadelelerde daima Karamanoğullarını haklı
gören ve Osmanlıları eleştiren bir anlayış hâkimdir. Karamanoğulları Beyliği’nin
kuruluşundan Osmanlı Devleti’nin varlığını nihayete erdirmesine kadarki süreci
anlatan söz konusu eserin taşıdığı yukarıda bahsedilen özellik bakımından Osmanlı
kaynaklarında bir örneği yoktur. Şikârî, bu eseri Hoca Dehhâni’nin Farsça yazmaya
başlayıp Yârcânî’nin tamamladığını, kendisinin de Yârcânî’nin Farsça eserini
çevirdiğini söyler ancak Farsça eserler bulunamamıştır. Karamannâme’nin bilinen
on nüshası vardır, bu nüshaların kimi mufassal kimi muhtasardır. Bu çalışmada da
Karamannâme’nin nüshaları ve Karamanoğulları tarihini değerlendirmek için hangi
nüshalardan yararlanılması gerektiği incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Tarih yazıcılığı, Osmanlı Devleti, Karamanoğulları Beyliği, Karaman tarihi, tenkitli neşir