Akademik Veri Yönetim Sistemi
18. Ulusal Sinirbilim Kongresi, Ankara, Türkiye, 6 - 09 Kasım 2020, ss.88
GİRİŞ VE AMAÇ:Alzheimer sürekliliğindeki ilerleyici dejenerasyonun transentorhinal korteksten başladığı hippokampal formasyon (HF) yapılarına ilerlediği bilinmektedir. Bu dejenerasyonun hastalık sürekliliğinde HF’nin küçük
ölçekli alt segmentlerindeki yayılım örüntüsünün incelenmesi, hastalığın erken dönemde tanınabilmesi için kritik
değer taşımaktadır. Bu çalışmada, Alzheimer sürekliliğinde manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ile HF’nin alt
segmentlerinin hacimsel değerlerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır.
YÖNTEM:Çalışmada, yaş, eğitim ve cinsiyet açısından eşleştirilmiş 15 erken evre Alzheimer hastalığı demansı (AHD),
15 amnestik hafif kognitif bozukluk (MCI) ve 15 subjektif kognitif bozukluk (SCI) tanılı kişinin yapısal MRI verileri
kullanılmıştır. HF segmentasyonu atrofik beyinlerdeki küçük ölçekli yapıların temsilinin güvenilirliğini arttırmak için
kişiye özgü olarak gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede, hippokampal formasyon FreeSurfer (http://surfer.nmr.mgh.
harvard.edu/) yazılımı kullanılarak dentat girus (DG), subikulum (SUB), CA1 ve CA3 olmak üzere alt segmentlerine
ayrılmış ve hacim değerleri elde edilmiştir. Hacimlerin gruplar arasındaki farklılıklarının değerlendirilmesi için intrakranial hacim kovaryant olarak kullanılarak ANCOVA analizi yapılmıştır. İncelenen alt segmentlerin ve grupların
sayısına göre Bonferroni düzeltmesi uygulanarak anlamlılık eşiği F-test sonuçları için p<0.005, ikili karşılaştırmalar
için ise p<0.0017 olarak belirlenmiştir.
BULGULAR:ANCOVA sonucunda, bilateral CA1, DG ve SUB’da gruplar arasında SCI’dan AHD’ye doğru istatistiksel
olarak anlamlı hacim azalması saptandı. İkili karşılaştırmalarda ise, AHD’de SCI’ya göre solda DG, sağda ise SUB,
DG ve CA1 hacimlerinin azaldığı tespit edildi. AHD’de MCI’ya göre ise sol hemisferde DG, sağ hemisferde SUB ve DG
hacimlerinin istatistiksel olarak azaldığı tespit edildi.
TARTIŞMA VE SONUÇ:Alzheimer sürekliliğindeki volumetrik çalışmalarda erken dönemde özellikle CA1 ve SUB’da,
daha az olarak da DG’de hacim kaybı bildirilmiştir. Çalışmamızın sonuçları literatürle genel olarak tutarlılık göstermekle birlikte DG’deki progresif hacim azalmasının önemine işaret etmektedir. Bu azalış örüntüsü, entrensek
hippokampal devrede tau transsinaptik yayılımıyla uyumlu görünmektedir.
Bu çalışma, TÜBİTAK ARDEB (Proje No: 114E053) ve İU-BAP (Proje No: 1567/42362) tarafından desteklenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Alzheimer Hastalığı, hippokampal formasyon, manyetik rezonans görüntüleme, volümetri