Akademik Veri Yönetim Sistemi
İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, İstanbul, 2022
Yakınçağ tarihinin başlangıcı, 1789 Fransız İhtilali olarak kabul edilir. Bu
dönemde Avrupa'da büyük değişimler yaşanmış ve Osmanlı Devleti de bu
değişimlerden önemli ölçüde etkilenmiştir. Fransız İhtilali, mutlak
monarşilerin sonunu getirmiş, milliyetçilik ve demokrasi gibi yeni fikir
akımlarının doğmasına yol açmıştır. Avrupa'da bu dönemde yaşanan bu köklü
değişiklikler, Osmanlı Devleti'nin siyasi ve toplumsal yapısında da ciddi
etkiler yaratmıştır.
1789 yılında Osmanlı Devleti, uzun süredir devam eden iç ve dış sorunlarla
boğuşmaktaydı. 17. yüzyılın sonlarından itibaren Avrupa karşısında askeri
başarısızlıklar yaşayan Osmanlı, bu dönemde ekonomik ve sosyal buhranlarla da
mücadele etmek zorunda kalmıştır. Özellikle Avrupa'da yaşanan Sanayi Devrimi,
ekonomik üstünlüğün Batı'ya geçmesine neden olmuş ve Osmanlı'nın ekonomik
yapısını derinden sarsmıştır. Bu dönemde, Osmanlı'nın büyük toprak kayıpları
yaşaması ve merkezî otoritenin zayıflaması, devletin içinde bulunduğu krizleri
daha da derinleştirmiştir.
Yakınçağ başlarında Osmanlı Devleti'nin karşı karşıya olduğu sorunlar,
askeri alanda yaşanan teknolojik gerilik, ekonomik gerileme ve toplumsal yapıda
yaşanan bozulmalar olarak özetlenebilir. Avrupa'da gerçekleşen Sanayi
Devrimi'nin etkisiyle Osmanlı ekonomisi rekabet gücünü yitirmiş, ticaret
yollarının değişmesi ve Batı'nın ekonomik olarak güçlenmesi Osmanlı'yı
zayıflatmıştır. Bu dönemde, Osmanlı'nın askerî yapısındaki disiplinsizlik ve
teknolojik yetersizlikler, savaşlarda alınan yenilgilerin temel sebeplerinden
biri olmuştur. Özellikle 18. yüzyılda yaşanan uzun süreli savaşlar ve isyanlar,
devletin mali yapısını zayıflatmış, halk üzerinde ağır vergiler ve angaryalar
yüklenmesine sebep olmuştur.
Bu buhranlı dönemde Osmanlı Devleti, merkezi otoritenin zayıflaması ve yerel
güçlerin artması ile karşı karşıya kalmıştır. Devletin taşradaki otoritesinin
zayıflaması, Anadolu ve Rumeli'de âyanlar gibi yerel güç odaklarının ortaya
çıkmasına yol açmıştır. Bu dönemde, devletin mali yapısının bozulması,
toplanamayan vergiler ve artan bütçe açıkları, Osmanlı'nın ekonomik krizlerini
daha da derinleştirmiştir.