Research Information System
19th International Symposium Communication in the Millennium, Eskişehir, Turkey, 12 - 14 October 2022, vol.1, no.1, pp.34-57
İnternet teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte günümüzde en çok karşılaşılan kavramlardan biri “bilgi düzensizliği”
kavramıdır. Bilgi kirliliğine vurgu yapan bilgi düzensizliği kavramı içerisinde dezenformasyon, mezenformasyon ve
malenformasyon kavramlarını barındırmaktadır. Bu kavramların sıklıkla beraberinde getirdiği ise yalan haber olgusudur.
Özellikle herkesin bilgiye ulaşıp aynı zamanda da bilgi üretim ve dağıtım sürecine dahil olabildiği sosyal medya ortamı yalan
haberin ve genel olarak bilgi düzensizliğinin artış nedenlerinden biridir. Bu konuda Twitter en fazla rol oynayan sosyal medya
platformlarından biridir. Lozan Antlaşmasının 100. yılına girerken Antlaşmanın gizli maddeleri ile ilgili yalan haberler ve
asılsız iddialar dolaşıma girmiştir. Buradan hareketle Türkiye özelinde ve Türkçe tweetler üzerinden yürüttüğümüz bu
çalışmada Lozan Antlaşmasının gizli maddeleri örneği üzerinden Twitter’daki dezenformasyon ve yalan haber algısı metin
madenciliği ve içerik analizi yöntemleriyle incelenmiştir. "Lozan" ve "2023" ifadelerini içeren 23 binden fazla tweetteki duygu
durumunu, yüksek frekanslı kelimeleri ve hashtagleri tespit etmek ve kullanıcıların Lozan Antlaşmasına bakışını ölçmek için
sırasıyla duygu analizi, metin analizi, ağ analizi ve niceliksel içerik analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda,
tweetlerde olumsuz duygu durumunun hakim olmasına rağmen bu olumsuz eğilim genelde Lozan'a dair dezenformasyon ve
yalan haberlere yöneltilmiş olduğu tespit edilmiş, bahsi geçen iddiaları doğrulamaya veya alaya almaya yönelik tweetler
paylaşıldığı anlaşılmıştır. Bununla birlikte örneklemimizdeki tweetlerin yüzde 9'u dezenformasyon niteliği taşırken Lozan
Antlaşması ve 2023 yılı etrafında kurgulanan ve özellikle Twitter'da yeniden inşa edilen dezenformasyonun yapı taşları sıklıkla
kullanılan kelimeler, hashtagler ve örnek tweetlerle ortaya konulmuştur.