Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türk Müziği'nde Uygulama ve Kuramdaki Sorunlar ve Çözümleri Uluslararası Kongresi, İstanbul, Türkiye, 05 Mart 2008, ss.139-151
“Arel-Ezgi-Uzdilek” Sistemi ile Türk Makam Müzigˆi (makamlara dayalı Sanat Müzigˆi ve Halk Müzigˆi) icrası arasında uzun süreden beri var oldugˆu algılanan uyus¸mazlık, ses kayıtlarının bilgisayar çözümlemeleri yoluyla kesinles¸tirilmis¸ bulunmaktadır. Bulgular, Türk Makam Müzigˆi’ne özgü, ne ki, hazırdaki kuramın yer vermedigˆi çok çes¸itte “orta ikili” aralıgˆın, tartıs¸maya yer bırakmayacak s¸ekilde bilhassa çalındıgˆını göstermektedir. Sözkonusu “orta ikili” aralıklar, 2/3, 3/4 ve 4/5 tanini s¸eklinde açıklanabilmekte olup, Türkiye’de, 20. Yüzyıl’ın bas¸larında gerçekles¸tirilen Musıki I·nkılabı’nın kilit isimlerince “çeyrek-tonlar” olarak vasıflandırılmıs¸lardır. Örtüs¸mezlik, icrada ve egˆitimde kullanılan yürürlükteki gayri müsavi 24 perdeli kuramın, Makam Müzigˆi mirasını Bizans ve Arap Uygarlıkları ile ilis¸kilendirdigˆi düs¸ünülen “çeyrek-tonları” dıs¸arlayacak biçimde kurgulanmasından kaynaklanıyor görünmektedir. Bu bildiride, nazariyat-icra birligˆini sagˆlayabilmek üzere, oktavı 34 ve 41 es¸it parçaya bölmekle elde edilen düs¸ük çözünürlüklü, 46, 53 ve 72 es¸it parçaya bölmekle elde edilen orta ve yüksek çözünürlüklü yedirimlere temas edilecek, ayrıca, yazarın gelis¸tirdigˆi ve münhasıran tasarlayıp yaptırdıgˆı bir kanuna uyarladıgˆı 79-sesli bir düzen açıklanacaktır. Sabit-perdeli bir Makam Müzigˆi kuramının yeniden ins¸ası çerçevesinde, bir koldan düs¸ük çözünürlüklü 34- veya 41- ton es¸it taksimata, digˆer koldan yüksek çözünürlüklü 79-sesli düzene yakınsanması önerilmektedir.
The long-standing conflict between the “Arel-Ezgi-Uzdilek” System and the practice of Turkish Maqam Music (Art Music and Folk Music based on maqams) had been established through computer analyses of audio recordings. Results incontrovertibly manifest the delibarate employment of multifarious “middle second” intervals peculiar to the genre, yet, evaded by the current model. These “middle seconds” are roughly expressible as 2/3, 3/4, and 4/5 tones, and often referred to by the protagonists of the Music Reformation in Türkiye during the early 20th century as “quarter-tones”. It is maintained that non-conformance arose, because the 24-tone Pythagorean theory in effect was specifically engendered by what may be properly named the “Yekta-Arel-Ezgi School” to ward off “quarter-tones” which allegedly affliated the Maqam Music heritage to Byzantine & Arabs. In this paper, in order to effectuate the convergence of theory and practice, lower resolution temperaments where the octave is divided into 34 and 41 equal parts and middle to higher resolution temperaments where the octave is divided into 46, 53, and 72 equal parts shall be scrutinized and furthermore, a 79-tone tuning created and implemented on a unique custom-made qanun by the author shall be explained. In the course of redeveloping a fixed-pitched Maqam Music theory, it is suggested that a low-resolution 34 or 41-tone equal temperament on the one hand, and a high-resolution 79-tone tuning on the other hand be adopted.