Arapçaya dair gramer çalışmaları ilim ve kültür merkezi Basra’da Ebü’l-Esved ed-Düelî (ö. 69/688) ile başlamış, Abbâsîler döneminde (750-1258) Halîl b. Ahmed (ö. 175/791) ve Sîbeveyhi (ö. 180/796) gibi âlimler ile gelişme göstermiştir. Abbâsîler döneminden sonra şerh ve haşiye tarzında devam eden bu çalışmalar Osmanlılar döneminde (1300-1922) pek çok âlimin bu tarz eserler kaleme almasıyla zirveye ulaşmıştır. Nahve dair şerh tarzında eser kaleme alan âlimlerden biri de Ali b. Muhammed b. Mes‘ûd el-Bistâmî eş-Şahrûdî (ö. 875/1470)’dir. Genç yaşta eser vermeye başladığı için Musannifek lakabıyla meşhur XV. yüzyıl Osmanlı dil âlimi Alâaddin Musannifek nahiv meselelerini temellendirirken Kur’ân, hadis ve Arap kelamı gibi naklî; kıyas ve istishab gibi de aklî delillere müracaat etmiştir. Bu makalede ise Musannifek’in şerh yaparken şerh metodlarını ortaya koymak amacıyla sadece Kur’ân, hadis ve Arap kelamı gibi naklî kaynaklara başvurma yöntemi ele alınmıştır. Bu çerçevede Musannifek’in şerh yaparken naklî kaynaklara başvurma yöntemi; onun Nâsır b. Abdisseyyid b. Alî el-Mutarrizî’nin (ö. 610/1213) el-Miṣbâḥ’ı üzerine yaptığı Şerḥu’l-Miṣbâḥ fî’n-naḥv adlı nahiv eseri incelenerek nitel bir yaklaşımla ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Grammar studies on Arabic started with Abu Aswad ad-Duali (d. 69/688) in Basra, the center of science and culture. Grammar studies have improved with scholars such as Khalil b. Ahmed (d. 175/791) and Sibeweyhi (d. 180/796) during the Abbasid period (750-1258). These studies, which continued in the style of commentary and annotation after the Abbasid period, reached its peak in the Ottoman period (1300-1922). One of the scholars who wrote a work in the style of commentary on the science of nahw (syntax) is Ali b. Muhammed b. Mas‘ud al-Bistami al-Shahrudi (d. 875/1470). He became famous with the nickname Musannifak because he started to write books at a young age. 15th-century Ottoman scholar Alaaddin Musannifak Mas‘ud al-Bistami al-Shahrudi (d. 875/1470) grounded the nahw issues, he used the Qur’an, hadith and Arabic theology; he also applied to rational proofs such as qiyas and istishab. In this article, Musannifak’s method of applying only to narrated sources such as the Qur’an, hadith and Arabic words in order to reveal his methods of commentary is discussed. In this context, Musannifak’s method of reference to narrative sources in his commentary has been revealed with a qualitative approach by analysing his work on al-Misbah by Nasir b. Abdiseyyid b. ‘Ali al-Mutarrizi (d. 610/1213), Sharḥ al- Miṣbâḥ fi al-naḥw.
