Hokand Hanlığı’nın ünlü kadın şairlerinden Sufi Rahmankul kızı Dilşad 1800 yılında günümüzde Tacikistan sınırları içerisinde yer alan Öretepe şeh- rinde dünyaya geldi. 1813 yılında yetim, 1814 yılında da öksüz kalan şair, babaannesiyle yaşamaya başladı. 1817 yılında Hokand hükümdarı Ömer Han (1810-1822)’ın Öretepe’yi ele geçirmesiyle Hokand şehrine getirilen ve hareme alınan şair, Ömer Han’ın emriyle haremden atıldı. Haremden atıldık- tan sonra Dilşad Berna Hokand’da Taş Mahdum isimli bir imamla evlendi ve öğretmenlik yapmaya başladı. 1905-1906 yıllarında vefat ettiği tahmin edilen şair, hayat hikâyesini Târih-i Muhâcirân ismiyle Farsçanın Tacik lehçesinde kaleme aldı ve daha sonra kendisi Çağatay Türkçesine tercüme etti. Eserine savaş mağdurları ve muhacirlerin anısına Târih-i Muhâcirân ismini veren şair Hokand’da Ömer Han’ın büyük gayretleriyle oluşturduğu edebî ortamda ye- tişti. Kendisi Ömer Han’ın eşi Mahlar Ayim’den destek gördüğü gibi şiirlerini kaleme alırken Mahlar Ayim ve Cihan Atın’ı örnek aldı. Hokand Hanlığı’nın sosyal, kültürel hayatı hakkında bilgiler veren Tarih-i Muhâcirân’ın hanlıkta yetişen kadın şairlerle alakalı malumatlar sunması, şairin yaşadığı dönem- de meydana gelen olaylara karşı halkın bakış açısını yansıtması ve dönemin ana kaynaklarından olmasından dolayı önem arz etmektedir. Eserin Farsça ve Türkçe nüshalarının giriş kısmı bulunmamakla beraber bu nüshalar birbi- rindeki eksiklikleri doldurmaktadır. Biz çalışmamamızda iki nüshayı da kul- landık ve farklılıkları dipnotlarda vermeye gayret ettik.