Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Süleymaniye Sempozyumu 2: Kapalıçarşı, İstanbul, Türkiye, 26 - 27 Ekim 2024, ss.22-23, (Özet Bildiri)
Yüzyıllardır İstanbul’u paylaşılmaz kılan en önemli niteliği Avrupa ve Anadolu topraklarına ev sahipliği yapan Boğaz’a sahip olmasıdır. Fethedilmeden önce bir Bizans şehri olan İstanbul’a, fetih sonrası Türk-İslam şehirlerinin temel özellikleri kazandırılmıştır. İstanbul, Fatih Sultan Mehmed’in İstanbul’u fethetmesinin ardından en az Boğaz kadar değerli bir sembole sahip olmuştur. Cevahir Bedesteni temelinde kurulan Kapalıçarşı (Çarşı-yı Kebir), bulunduğu konum ve çevresindeki canlılık göz önünde bulundurulduğunda değerini korumaktadır. İnşa edilen her yapının bir ömrü vardır; ancak Kapalıçarşı gibi tarih boyunca ayakta kalmış ve yaşamını sürdüren yapılar oldukça nadirdir. Kapalıçarşı’da Osmanlıdan günümüze ticaret zaman zaman sekteye uğrasa da çevresindeki üretim yerlerinin varlığı ticari hareketliliği devam ettirmektedir. Üzerinde durulması gereken bir husus ise bu üretim yerlerindeki üretim anlayışının ve üretim yöntemlerinin dünden bugüne benzer tekniklerle sürdürülmesidir. Kapalıçarşı’yı yalnızca bulunduğu metrekare bağlamında değerlendirmek hata olacaktır. Kuzey-güney ve doğu-batı aksı kapsamında değerlendirildiğinde; Kapalıçarşı’nın tarih boyunca Süleymaniye’den Kumkapı’ya, Topkapı – Aksaray’dan Eminönü’ne kadar Tarihi Yarımada’nın hem ekonomik hem de sosyal yaşamında etkili olduğu ifade edilebilir. Çalışmada bu etkilere ilişkin örneklere yer verilirken, ayrıca Kapalıçarşı’nın bugünkü formunu alması da anlatılmıştır. Kapalıçarşı’yı tarihsel süreçte önemli kılan niteliklerinden biri de kuyumculuk üretimin merkezi olmasıdır. Kapalıçarşı’ya ve Türkiye’nin geneline kuyum ürünlerinin üretimi buradaki atölyelerde gerçekleştirilmektedir. Çalışmada kuyumculuk mesleğinin Osmanlıdaki ve günümüzdeki yeri ile ilgili ayrıntılı bilgiler verilmiş olup tarihsel gelişime değinilmiştir. Bunun yanı sıra günümüzdeki tartışmalı konulardan biri olarak finansal piyasadaki gram altın değeri ile Kapalıçarşı piyasasındaki gram altın fiyat farklılığının üzerinde durulmuştur. İki satış farkı arasındaki marj ile altın ithalatı arasındaki ilişki bir zaman serisi yardımı ile incelenmiştir.