5. Doğu Anadolu Bölgesi Su Ürünleri Sempozyumu, Elazığ, Türkiye, 31 Mayıs - 02 Haziran 2014, ss.402-404
Gökkuşağı alabalığının (Oncorhynchus mykiss) üretim miktarını kısıtlayan en önemli faktörlerden biri, patojen bakterilerden kaynaklanan hastalık problemleridir. Vibriosis, denizel organizmaların temel hastalıklarından biri olmakla birlikte son yıllarda tatlı su balıklarında da görülmeye başlayan, balıklarda genel hemorajik septisemi ile seyreden ve yüksek mortaliteye neden olan önemli bir hastalıktır.
Bu çalışma, Muğla ili Fethiye bölgesinde bulunan iki farklı gökkuşağı alabalığı işletmesinde yaz aylarında kayıplara neden olan hastalığın etkeninin bakteriyolojik ve histolojik yöntemler kullanılarak teşhis edilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir.
Çeşitli hastalık belirtileri gösteren ve ağırlıkları 2-220 g aralığında değişen toplam 11 adet kültür gökkuşağı alabalığı örneğinin karaciğer, böbrek ve dalak gibi iç organlarından TSA besiyerine yapılan bakteriyolojik ekimler yapılmıştır. İzole edilen koloniler saflaştırılmış ve rutin bakteriyolojik yöntemler ile fenotipik ve biyokimyasal özellikleri tespit edilmiş ve identifikasyonu gerçekleştirilmiştir. Histopatolojik muayene için hasta balıklardan alınan karaciğer, böbrek, solungaç, bağırsak ve kas dokusu örnekleri %10’luk formalin içinde tespit edilmiş, rutin histolojik yöntemler kullanılarak işlenmiş ve hematoksilen-eosin boyama yöntemi ile boyanmıştır.
Hasta balık örneklerinin dış bakı muayenesinde vücut üzerinde sığ ülserler ve hemoraji tespit edilmiştir. Solungaçları genel olarak anemik olan balık örneklerinin iç bakı muayenesinde ise karaciğerde hemoraji, dalakta büyüme ve peritonal boşlukta sıvı birikimi görülmüştür. Çalışma sonucunda saf kültür halinde elde edilen 11 adet bakteri izolatının tamamı, TSA besiyeri üzerinde krem renkli koloniler oluşturmaları, Gram-negatif karakterli ve hafif kıvrık basil şekilli olmaları, fermentatif olmaları ve aktif hareket etmeleri, sitokrom oksidaz ve katalaz testlerinde pozitif sonuç vermeleri, TCBS ve VAM besiyerlerinde sarı renkli koloniler oluşturmaları, O/129 vibriostat ajanına karşı hassas olmaları ve diğer fizyolojik ve biyokimyasal özelllikleri nedeniyle V. anguillarum olarak identifiye edilmişlerdir. Enfekte balık örneklerinde, hastalığın en çok böbrek dokusunda hasara yol açtığı tespit edilmiştir. Histopatolojik muayenede hasta balıkların böbrek dokusunda interrenal haemopoietik doku hücrelerinde nekroz, glomerular ödem, tübüler ödem ve tübül epitel hücrelerinde dejenerasyon ile ufak hemosiderin birikimleri tespit edilmiştir. 220 g ağırlığındaki balıkların karaciğerde doku nekrozu ve karaciğer epitel hücreleri arasında hemorajik odaklar ve karaciğer epitel hücrelerinde dejenerasyon görülmüştür. 6 g ağırlığındaki balık örneklerinin karaciğer dokusunda ise hiperemi, hemoraji ve karaciğer epitel hücrelerinde vakuoler dejenerasyon görülmüştür. Hasta balıkların sekonder solungaç lamellalarının epitel hücrelerinde nekroz ve dökülme, bağırsak mukoza epitelinde nekroz ve dökülme ve kas dokusu hücrelerinde ise erime nekrozu tespit edilmiştir.
Sonuç olarak; bu çalışma ile Fethiye bölgesindeki farklı büyüklükteki kültür gökkuşağı alabalıklarında su sıcaklığının yükseldiği dönemlerde düşük mortalite ile seyreden hastalığın etkeni olarak V. anguillarum izole ve identifiye edilmiştir. Enfekte balıkların histopatolojik muayenesi sonucunda ise bakteriyolojik bulguları destekler şekilde enfeksiyonun dokularda tahribata neden olduğu tespit edilmiştir.
One of the most important limiting factors of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) production is disease problems caused by pathogenic bacteria. Vibriosis is among the main diseases of marine organisms which progresses with general hemorrhagic septicemia in fish and causes mortalities, but also it has been observed in freshwater fish species in recent years.
This study was carried out for the diagnosis of the etiological agent of the disease which causes mortalities in two different rainbow trout farms in Fethiye – Muğla in summer months, by using bacteriological and histological methods.
Bacterial inoculations were made onto TSA from the internal organs such as liver, kidney and spleen of a total of 11 rainbow trout samples weighing between 2-220 g which showed various clinical signs of the disease. Isolated colonies were sub-cultured and their phenotypic and biochemical properties were determined by using routine bacteriological methods and later they were identified. Liver, kidney, gill, intestine and muscle tissue samples taken from the moribund fish samples were fixed in 10% formaldehyde, processed by using conventional histological methods and stained with haemotoxylin-eosin method for histopathological examination.
In the external examination of the moribund fish samples, shallow ulcers and hemorrhages were detected on the body surface. In the internal examination of the moribund fish samples that have anemic gills in general, hemorrhages on the liver, spleenomegaly and accumulation of a fluid in the peritoneal cavity were observed. As a result of the study, 11 bacterial isolates were identified as V. anguillarum because of forming cream colored colonies on TSA, being Gram-negative and slightly curved basil shaped bacteria, being fermentative and actively motile, giving positive results in oxidase and catalase tests, forming yellow colonies on TCBS and VAM, being sensitive to O/129 vibriostatic agent and depending on other physiological and biochemical characteristics. In the histopathological examination of the infected fish samples, it was detected that the disease has affected the kidney tissue primarily. In the histopathological examination, necrosis of the interrenal haemopoietic cells, glomerular edema, tubular edema, degeneration in the tubule epithelium cells and small hemosiderin accumulations were detected in the kidney tissue. In the histopathological examination of the liver tissue of 220 g samples, necrosis, hemorrhagic centers among liver epithelium cells and degeneration of the liver epithelium cells were detected. In the histopathological examination of the liver of 6 g samples, hyperemia, hemorrhages and vacuolar degeneration in the liver epithelium cells were detected. Besides, necrosis of the epithelium cells of the secondary lamellae in the gills, necrosis and depletion of the gut mucosal epithelium and liquefactive necrosis in the muscle tissue cells were detected in the infected fish samples.
In conclusion, in this study, V. anguillarum was isolated and identified as the causative agent of the disease problem which affects cultured rainbow trout in different sizes and causes low mortality rates in the periods that the water temperature has risen. As a result of the histopathological examination of the infected fish samples, it was detected that the disease caused severe destruction in the tissues of infected fish samples and this result supports the bacteriological findings.