Akademik Veri Yönetim Sistemi
International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), cilt.12, sa.121, ss.1489-1506, 2025 (Hakemli Dergi)
Bu makale, kurumlar tarafından bir personel seçme ve terfi aracı olarak yaygın olarak kullanılan Değerlendirme Merkezi yöntemini; tarihsel gelişimi, uygulama süreci, adaylar üzerindeki etkileri ve sürecin iyileştirilmesine yönelik öneriler çerçevesinde incelemektedir. Yüksek maliyeti ve karmaşıklığına rağmen, geçerliliği, gelecekteki performansı tahmin etme yeteneği ve adaylarca olumlu algılanması, Değerlendirme Merkezi yönteminin tercih edilmesinde etkili olmaktadır. Çalışmada öncelikle yöntemin nasıl ortaya çıktığı, zaman içindeki gelişimi ve ardından tipik bir Değerlendirme Merkezi sürecinin nasıl olduğu ayrıntılı biçimde açıklanmıştır. Bu kapsamda hazırlık, uygulama ve değerlendirme adımları, kullanılan simülasyon egzersizleri, ölçülen davranış boyutları ve alt göstergeler detaylandırılmıştır. Ardından Değerlendirme Merkezinin adaylar üzerindeki etkilerine ilişkin alan yazın bulguları aktarılmıştır. Konuyla ilgili ilk araştırmalar aday algılarının genellikle olumlu olduğunu ortaya koyarken sonraki çalışmalar adalet algısının da dahil olduğu başka bazı faktörlerin önemini vurgulamaktadır. Özellikle kurum içi adaylarda, terfi kararlarına yönelik olumsuz kararların iş tatmininde, örgütsel bağlılıkta, kariyerlerini keşfetme davranışında ve benlik saygısında azalma gibi hem bireysel hem de örgütsel düzeyde uzun vadeli olumsuz etkiler yaratabildiği görülmektedir. Dış adaylar açısından sürecin olumsuz algılanması ise başvurunun geri çekilmesi, kurum imajının zedelenmesi, hukuki süreçlerin başlatılması ve yüksek potansiyele sahip adayların kaybedilmesi gibi sonuçlar doğurabilmektedir. Son olarak Değerlendirme Merkezi süreçlerinde adaylar üzerindeki olumsuz etkilerin azaltılmasına yönelik insan kaynakları profesyonellerine ve kurumlara öneriler sunulmuştur. Bu bağlamda etik ilkelere bağlı kalınması, süreç hakkında şeffaf ve doğru bilgilendirme yapılması, geri bildirim oturumlarının etkinleştirilmesi, adayların sürece ilişkin görüşlerinin alınması, ölçüm araçlarının özenle hazırlanması ve standardizasyonun sağlanması gibi unsurların önemi vurgulanmaktadır. Bu makale, Değerlendirme Merkezi uygulamalarının güçlü ve geliştirilmesi gereken yönlerini ortaya koyarak insan kaynakları profesyonellerine ve kurumlara süreçlerin daha etkin ve adil bir biçimde yönetilmesine yönelik öneriler sunmaktadır.