Akademik Veri Yönetim Sistemi
The Journal of Interdisciplinary Music Studies, cilt.1, sa.2, ss.51-62, 2007 (Hakemli Dergi)
Ebced notalama sistemi, Al- Kindi'nin yas¸adıgˆı dönemden (9.yy) beri Ortadogˆu'da bilinmektedir. Ancak, Ebced, sadece kuramsal bir araç olarak kullanılmıs¸tır. Günümüze ulas¸an sınırlı sayıda müziksel örnekten görmek mümkündür ki, Ebced, çagˆlar boyunca bestekarların ve icracıların geneline hitap etmemis¸, edvar/nazariyat kitaplarında perdeleri açıklama ve simgeleme yolu olarak kalmıs¸tır.
Bu makale, görüldügˆü kadarıyla ilk kez olarak, Ebced'e dayalı tarihi iki Türk makam müzigˆi notasının kars¸ılas¸tırmalı degˆerlendirmesini içermektedir. Bunlar, Safiyüddin Urmevi'nin 17-sesli Pithagorsaldüzeni (13. yy) ve Abdülbaki Nasır Dede'nin ona perde isimleri vermesiyle olus¸an kurgudur (19. yy). Bugün Arel-Ezgi-Uzdilek olarak bilinen yürürlükteki Türk makam müzigˆi kuramı ile Ebced dizisi yan yana kondugˆunda, ilkinin Urmevi tarafındangelis¸tirilen ana-modelin devamı oldugˆu görülür. Bu olgunun vurgulanması bizim bir katkımızdır. Son toplamda, Oktavın 53 es¸it parçaya bölünmesi, bunları bir sentin altında hata ile sarmalamaktadır. Ancak, bu çözünürlük Türk makam müzigˆinde bütünüyle uygulanmamaktadır.
In the Middle East, Abjad notation has been available since the day of Al-Kindi (9th century). However, Abjad was never used except as a theoretical tool. A handful of extant musical examples show that Abjad did not appeal to the general body of composers and executants throughout the ages, but was confined to treatises as a means of explaining and demonstrating the ability to notate pitches. This article features a comparative evaluation, apparently for the first time, of two historical notations in Turkish makam music based on Abjad. These are, Safi al-din Urmavi’s 17-tone Pythagorean tuning (13th century) and Abd al- Baki Nasir Dede’s attribution of perde (tone/fret) names to the same (19th century). The juxtaposition of Abjad Scale side by side with the current theory of Turkish makam music known today as Arel-Ezgi-Uzdilek (AEU) proves that the latter is simply an extension of Urmavi’s archetype. This emphasis constitutes one of our contributions. Overall, 53 equal divisions of the octave is found to embrace them with less than a cent error, although this resolution has never been fully utilized in Turkish makam music.