Akademik Veri Yönetim Sistemi
Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, cilt.31, sa.1, ss.815-845, 2025 (Hakemli Dergi)
Gönüllü çalışma, bireylerin maddi karşılık beklemeden toplumsal fayda sağlamak amacıyla yürüttüğü faaliyetlerdir. Devletin karşılamakta yetersiz kaldığı ihtiyaçların gönüllüler eliyle kamuya ilave bir yük getirmeden giderilmesi mümkündür. Bu gerçeklik, gönüllü emeğinin en büyük işveren konumundaki devlet tarafından kamu hizmetlerinin görülmesinde önemli bir kaynak olarak değerlendirilmesinin önünü açmaktadır. Son yıllarda Türkiye’nin maruz kaldığı afet ve acil durumlar, gönüllü emeğini devlet kurumları nezdinde kullanışlı bir alternatif olmaktan çıkararak önemli bir işgücü kaynağı haline getirmiştir. Nitekim Sivil Toplum İlişkileri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen Sivil Katılım Projesi ve bu proje kapsamında yayımlanan Yeşil Kitap, devletin gönüllü emeğine bakışını açık bir şekilde göstermektedir. Devlet, afet halleri başta olmak üzere pek çok alanda gönüllü emeğinden faydalanmayı istemekle birlikte, özellikle iş hukuku bakımından ortaya çıkabilecek sorunlara muhatap olmanın önünü kesmeye çalışmaktadır. Ancak gönüllülüğün Türk mevzuatında açıkça tanımlanmamış olması ve uygulamadaki suiistimaller, gönüllü emeğinin devlet tarafından kullanımında ciddi soru işaretleri oluşturmaktadır. Makale, Yeşil Kitap’ta gönüllülüğün hukuki niteliğini belirlemeye yönelik ortaya atılan tekliflerin devlet ve gönüllülük motivasyonu üzerinde doğuracağı olumsuz etkilerin tespiti ve federasyon kavramı üzerinde şekillenen bir çözüm önerisini içermektedir.
Voluntary work is the activities carried out by individuals for social benefit without expecting any financial return. It is possible to meet the needs that the state is insufficient to meet through volunteers without imposing an additional burden on the public sector. This reality paves the way for the state, which is the largest employer, to use volunteer labour as an important resource in the provision of public services. The emergencies that Turkey has faced in recent years have transformed volunteer labor from an alternative for state institutions to an important source of labor. As a matter of fact, the Civil Participation Project conducted by the General Directorate of Civil Society Relations and the Green Book published within the scope of this project clearly demonstrate the state’s view of volunteer labor. While the state wants to make use of volunteer labor in many areas, especially in times of disaster, it tries to avoid problems that may arise especially in terms of labor law. However, the lack of a clear definition of volunteerism in Turkish legislation and abuses in practice raise serious questions about the use of volunteer labor by the state. The article analyzes the negative effects of the Green Paper’s proposals to define the legal nature of volunteerism on the state and the motivation of volunteers and proposes a solution based on the concept of federation.