Osmanlı Matematikçilerinden Vidinli Hüseyin Tevfik'in (1832-1901) Hayatı ve Eserleri Üzerine Yapılmış Çalışmalarla İlgili Bazı Değerlendirmeler


POLAT A.

6. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi, Muş, Türkiye, 10 - 13 Mayıs 2017, cilt.4, ss.243-260

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 4
  • Basıldığı Şehir: Muş
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.243-260
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Osmanlı Matematikçilerinden Vidinli Hüseyin Tevfik’in (1832-1901) Hayatı ve Eserleri Üzerine Yapılmış Çalışmalarla İlgili Bazı Değerlendirmeler

Vidinli Hüseyin Tevfik, Osmanlı döneminde yaşamış matematikçilerden bahsedildiğinde akla ilk gelen isimlerdendir. Bu şöhretinin haklı sebepleri olsa da kimi zaman hakkında bazı hatalı değerlendirmeler yapılmaktadır. Yazmış olduğu Linear Algebra (1892) isimli eseriyle, günümüzde “lineer cebir” olarak bilinen matematik dalının mucidi olarak gösterilmesi ve bu bilginin internet aracılığıyla da oldukça kolay bir biçimde yayılmış olması bizi böyle bir çalışmaya iten temel sebeptir. Bunun yanında, yapılmış bazı çalış- malarda Vidinli Hüseyin Tevfik’in hayatı ve eserleri ile ilgili bir takım hatalı bilgiler dahi mevcuttur. Bunlara örnek olarak kendisine ait olmayan bir fotoğrafın yaygın bir biçimde kendisininmiş gibi kullanılması, yazmış olduğu eserlerin isimlerinin yanlış bir biçimde verilmesi ve bazı çalışmalarının değerlendirilmesi noktasında dikkatsizlik yapılması gösterilebilir. İlk bakışta önemsiz gibi gözüken bu hatalar, yapılan çalışmalara referans verilmesi suretiyle tekrar edilmekte, bu ise Vidinli Hüseyin Tevfik özelinde, Osmanlı dö- nemi bilim ve kültür hayatı üzerine doğru olmayan sonuçlara ulaşmaya sebep olmaktadır. Bu noktadan hareketle, Vidinli Hüseyin Tevfik’ten bahseden çeşitli kitap, makale, tez ve internet sitelerini inceleyerek bunların içerdikleri hataları elden geldiğince ortaya koymaya çalışacağız. Bu hataları belirleme ve tashih etme yoluyla daha objektif değerlendirmeler yapabilmenin önünü açmayı hedefliyoruz.