Akademik Veri Yönetim Sistemi
VI. Uluslararası Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi Kongresi, Konya, Türkiye, 12 - 14 Ekim 2016, ss.348-362
Fatih Sultan Mehmet’in Eski Yunan edebiyatına ilgi duyduğu ve Topkapı Sarayı’nın kütüphanesinde Homeros’un İlias destanının Yunanca bir el yazmasına sahip olduğu bilinir. Bununla birlikte, Osmanlı sarayı entelektüellerinin bildiği ya da en azından haberdar olduğu Homeros şiirleri XIX. yüzyıla kadar Türkçeye çevrilmemiştir. Bu yüzyılda yayımlanmış olan ilk İlias çevirisi Naim Fraşeri tarafından yapılır. Ancak Naim Bey, Mukaddime’sinde İlias ve Odüsseia’nın tüm bölümlerini “peyderpey” yayımlama niyetinde olduğunu söylemesine karşın, bize İlias’ın dahi tamamının değil, yalnızca ilk bölümünün Türkçesini bırakır. Nitekim Ahmet Cevat Emre’nin 1940’lı yılların başında yayımlanan ilk tam, ama yine düzyazı çevirilerinden önceki tüm İlias ve Odüsseia çevirileri ya eksik ya da özetlenmiş hâldedir. Bu bildiride amaç, Bu bildiride, önce, Osmanlı Türklerinin XIX. yüzyıla kadar Homeros şiirlerine ilgi göstermemelerinin nedeni kısaca tartışılacak; daha sonra, Homeros şiirlerini çevirmeğe ilişkin temel problemleri ortaya koymak amacıyla seçilen bazı çeviri örnekleri orijinal metinlerle karşılaştırılarak değerlendirilecektir. Bu amaçla değerlendirilecek olan örnekler Homeros Yunancasından yapılmış ilk çeviri olarak Naim Fraşeri’nin, ilk tam çeviri olarak Ahmet Cevat Emre’nin, en sık başvurulan ve tekrar tekrar basılan bir çeviri olarak Azra Erhat ile A. Kadir’in ve en yeni çeviri olarak da Sema Sandalcı’nın çevirilerinden seçilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Homeros, İlias, Odüsseia, şiir, Türkçe çeviri
It is known that Ottoman Sultan Mehmed II had interest in Ancient Greek literature and had a Greek manuscript of the Iliad in his library at the Topkapi Palace. However, Homeric poems were not translated into Turkish until the 19th century, while the intellectuals of the Ottoman Palace knew, or at least had acquaintance with Homer. The first Turkish translation of the Iliad was made by Naim Frasheri in this century. Frasheri left us an incomplete translation, only the first book of the Iliad, although in the introduction he does say that he would also continue to publish the translations of other books of both the Iliad and the Odyssey in time. In fact, all translations of the Iliad and the Odyssey are either incomplete or synopses of them before the first complete prose translations made by Ahmet Cevat Emre and published in the early 1940s. In this paper, first, it will be briefly discussed why the Ottoman Turks did not show interest in Homeric poems until the 19th century. Secondly, some translation examples will be examined by comparing with the original texts, in an attempt to present the main problems of translating the Homeric poems. For this purpose I have chosen the first translation by Naim Fraşeri, the first complete translation by Ahmet Cevat Emre, the most widely used and repeatedly printed translation by Azra Erhat and A. Kadir, and finally the newest translation by Sema Sandalcı that all made from the Homeric Greek.
Key Words: Homer, Iliad, Odyssey, poem, Turkish translation