Çocuk İstismarı ve İhmali Paneli: Şiddetin Değerlendirilmesi

36.Pediatri Günleri ve 15. Pediatri Hemşireliği Günleri, İstanbul, Türkiye, 8 - 11 Nisan 2014, cilt.14, sa.1, ss.198

Çocuğa karşı şiddet; çocuk istismarı, çocuklara kötü muamele, çocuğun sağlığı, yaşamı, gelişimi ve onuru açısından

fiili ya da olası zararla sonuçlanan her türlü fiziksel ya da duygusal zarar verici davranış, fiziksel-cinsel istismar, ihmal,

ticari ya da başka amaçlı sömürü olarak tanımlanmaktadır. Tüm tanımlarda temelde eşit olmayan güç ilişkisi yer almaktadır.

Şiddete maruz kalan çocuğun fiziksel hasar görmesinin yanı sıra beyin ve zeka gelişiminde sorunlar, ileriki yaşlarda

da etkileri görülen ruhsal sorunlar yaşadıkları bildirilmektedir (Thibert AA, Salman HF 2013; Çamurdan AD, Yalın A,

Gökler B ve ark 2011; Paavilaienen E, Tarkka MT 2003). Şiddet genellikle fiziksel ya da psikolojik olarak direkt çocuğa

yöneltilen davranışlar şeklinde düşünülmekte ancak ihmal ve sömürünün de Birleşmiş Milletler (BM) Çocuk Hakları

Komitesi tarafından izlenmesi gereken şiddet biçimleri kapsamında yer aldığı BM Çocuğa Karşı Şiddet Araştırmasında

bildirilmektedir (Thibert AA, Salman HF 2013). Şiddete uğradığından şüphe edilen çocuğun değerlendirilmesinde ilk aşama

olan öykü alma çocukla iletişimin başlaması ve yeterli gözlem imkanı sağlaması açısından önemlidir. Şiddet olgularının

adli olgular olması nedeniyle çocuğun, ailenin ya da çocuğun bakımından sorumlu kişinin vereceği bilgilerin ayrıntılı

şekilde kaydedilmesi, görüntü- ses kayıtlarının delil olarak alınması ve acil girişimlerin uygulanması belirli bir sıra düzeni

içinde dikkatle gerçekleştirilmelidir (Kuğuoğlu S 2004; Kara B, Biçer Ü, Gökalp AS 2004; Aktepe E 2009). Multidisipliner

yaklaşım gerektiren şiddet olgularının değerlendirmesinde öykü alınırken sorulacak soruların açık uçlu olarak, çocuğu

yönlendirmeden ve konuşmak istemediğinde zorlama yapılmadan sorulması, tüm verilerin eksiksiz kaydedilmesi önemlidir

(Gözen D, 2012). Travmaya maruz kalan çocuklarda gerek çocuğun fiziksel ve ruhsal gelişim düzeyinin gerekse travma

şiddetinin kesin olarak belirlemesinde güvenilir olan yöntemlerin kullanılması önerilmektedir (Çamurdan ve ark 2011;

Honor G 2014). Laboratuar değerlendirmesi için delil niteliğindeki bulguların özenle korunarak alınması ve güvenli

şekilde laboratuara gönderilmesi delillerin kullanımında büyük önem taşımaktadır (Çamurdan ve ark 2011; Gözen D

2012). Çocuğun psiko-sosyal yönden değerlendirmesinde davranışlarının gözlemi birçok ipucu verecektir. Multidisipliner

olarak gerçekleştirilen yeterli ve nitelikli gözlem doğru değerlendirmenin yanısıra çocuğun ileride yaşaması olası şiddetten

korunmasını sağlayacaktır (Kazez A 2010; Depanfilis D 2006). Şiddet olgularının değerlendirmesi kapsamında çocuk

ve aileye ait risk faktörlerinin de dikkatle incelenmesi gerekmektedir. Çocuğa karşı şiddeti değerlendirmesi gereken tüm

sağlık ekibi üyelerinin olası şiddet olgularını atlamaması açısından yaş gruplarına göre çocuğa ait risk faktörleri konusunda

bilgi sahibi olması önemlidir (Çamurdan AD, Yalın A, Gökler B ve ark.2011; Depanfilis D 2006; Honor G 2014).

Sonuç olarak multidisiplier yaklaşım gerektiren istismar olguları için risk faktörlerini belirleme, şüphe duyulan olguların

bildirimini gerçekleştirme, tıbbi ve bilimsel olarak tüm değerlendirme sonuçlarını doğru şekilde tanımlayabilmede tüm

sağlık çalışanlarına sorumluluk düşmektedir (Honor G 2014).