Ani’de Arkeojeofizik Çalışmalar.


YÜKSEL F. A.

Uluslar arası Sarıkamış Sempozyumu, Kars, Türkiye, 3 - 05 Ocak 2013, ss.1

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Kars
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Ani’de Arkeojeofizik Çalışmalar

Ani Harebeleri Kars'ın Arpaçay ilçesinde, Ocaklı köyü sınırları içinde, Arpaçay Nehri boyunda bulunan bir ören yeridir. Ani İpek yolu üzerinde, volkanik bir tüf tabakası üzerine kurulmuş, bir ticaret kentidir. Ani, kurulmuş bir ortaçağ şehridir. İki yanı Bostancı ve Arpaçay Kanyonu ile çevrili olan kentin, Türkiye sınırlar içinde, plato tarafındaki üçüncü cephesi, 10. yüzyıla ait güçlü surlarla korunmuştur. Ani’de en erken yerleşmelerin M.Ö. IV bin yıla (Kalkolitik çağ) kadar geriye gittiği son yıllarda yapılan çalışmalarla anlaşılmıştır. Ören yerinin en eski tarihi M.Ö.5000 yıllarına kadar uzanmaktadır. Tarih öncesi dönemde Ören yerindeki yerleşim bostanlar deresi olarak bilinen vadideki volkanik oluşumlu mağaralardan oluşmuştur. Bugünkü Ören yerini oluşturan iç kale M.S.4.yy'da Karsaklılar tarafından yaptırılmıştır. Bagratlı Kral Aşot tarafından M.S.964 yılında dış cephe surları yaptırılmaya başlanmış, daha sonra Kral III.Sembat 978 yılında ikinci takviye sur sistemini yaptırmış ve üçüncü sur sistemini de Ani Beyi Ebul Menucehr 1064-1072 arasında yaptırmıştır.

   Ortaçağda bir ticaret şehri olan Ani Ören yerindeki camiler, kiliseler, tapınaklar, saraylar, kervansaraylar antik şehrin kültürel çeşitliliğini ve zenginliğini yansıtmaktadır. Şehir suru, 8 kadar kilise ve bir cami, Ani'de halen ayakta duran eserlerin en önemlileridir. Ani, günümüzde, tam bir harabe durumundadır.

   Ani’de Jeofizik (Manyetik yöntem) 1m. aralıklarla karelajlı alanlarda Littlemore SCI. ENG CO. Oxford U.K. Proton Magnetometer typ 820 cihazı kullanılarak yapılmıştır.

   Manyetik prospeksiyon yöntemiyle yerkabuğunun üst seviyelerinde yer alan az derindeki cisimlerin (jeolojik yapıların, arkeolojik olguların v.b.) boyutları, sınırları, derinlikleri v.b. bulunabilir. Jeofizik yöntemlerden biri olan Manyetik Yöntem cismin mıknatıslanmaya karşı göstermiş olduğu duyarlılığı esas alır. Manyetik duyarlılık (süseptibilite) (k), manyetizasyon (mıknatıslanma) şiddetinin (j) cismi etkileyen manyetik alan şiddetine (T) orana olarak tanımlanır.

 

   Ani Antik Kenti Arkeolojik kazılarında tamamen harabe olan ve yapı taşları ve molozlar altında kalan bina temellerinin belirlenmesi amacıyla Jeofizik (Manyetik) yöntem kullanılmıştır. Manyetik ölçülerin yorumlanması sonucu hazırlanan iki ve üç boyutlu harita, kesit ve küp modellerde düzenli manyetik anomalilerin harap olan yapıların temellerine ait olabileceği belirlenmiş ve bu lokasyonların kazılması önerilmiştir.