Akademik Veri Yönetim Sistemi
25. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı (BİHAT), Lefkoşa, Kıbrıs (Kktc), 7 - 10 Kasım 2024, (Yayınlanmadı)
Alerji,
çevreden gelen uyaranlara karşı vücudun verdiği anormal immünolojik
reaksiyonları ifade eder. Alerjiyi oluşturan bu uyaranlar ve alerjinin oluşum
mekanizmaları çok çeşitlilik göstermektedir (1). Alerjinin epidemiyolojisi üzerine
yapılan ve 30 yıllık süreyi kapsayan bir çalışmada çocukluk çağındaki bazı
alerjik hastalıklarda ölüm oranı azalsa da hastalık oranının arttığı
saptanmıştır (2). Hem hastalık oranındaki bu artış hem de hastalıkların çok
farklı mekanizmalar yoluyla ortaya çıkması yeni tedavi yöntemlerine ihtiyaç
duyulduğunu göstermektedir.
Geçtiğimiz
yıllarda doğal ürünlerin alerjik hastalıkların tedavisinde kullanımlarına
duyulan ilgiyle beraber alerjik hastalıklar için halk arasında kullanılan
bitkilerin etkililiği de araştırma konusu haline gelmiş ve bu bitkiler üzerinde
çeşitli alerjik hastalıkların tedavisine odaklanan birçok klinik araştırma
gerçekleştirilmiştir (3, 4). Bu çalışmanın amacı, antialerjik etki açısından
klinik çalışmaları yapılmış olan bitkilerin, üzerinde çalışılmış olan
ekstrelerinin, hangi alerjik hastalık için klinik çalışmalarının yapıldığının
ve doğal ürünlerden ilaç eldesi konusunda bu etki açısından aşama kaydedilmiş
seçeneklerin derlenmesini sağlamaktır.
Materyal
ve Metot
Çalışma
Scopus veri tabanı üzerinde "alerjik hastalığın adı (İngilizce)+clinical
trials+allergy" anahtar kelimeleri kullanılarak yapılmıştır. Makale dili
yalnızca İngilizce ve Türkçe olarak seçilmiştir. Arama motorunda makalelerin
ülkeleri ve makale yılı ile ilgili herhangi bir kısıtlama yapılmamıştır. Bu
makaleler özetlerine ve anahtar kelimelerine göre değerlendirilmiş ve konuyla
ilişkili olduğu düşünülenler İstanbul Üniversitesi ve İstanbul Sağlık ve
Teknoloji Üniversitesi kütüphanelerinin erişim olanakları kullanılarak
indirilmiştir. İndirilen makaleler yalnızca insan üzerinde yapılan çalışmaları
kapsayacak ve ikilik oluşturmayacak şekilde ayıklanmıştır.
Bulgular
Yukarıda yer
alan metot ile yürütülen tarama çalışmalarında kriterleri sağlayan yaklaşık 1500 makale belirlenmiş
ve gerekli değerlendirmeler sonrasında; 77
alerjik rinit, 1 anafilaksi, 11 alerjik astım, 25 atopik dermatit/egzama/kontak
dermatit, 2 alerjik konjonktivit ve 1 polen alerjisi klinik çalışması içeren
makale saptanmıştır. Bu çalışmaların tamamı bir veya birden fazla tıbbi
bitkinin kullanıldığı çalışmalardan oluşmaktadır. Elde edilen 117 çalışma; kişi
sayısı, cinsiyet, yaş aralığı, bitkisel preparat/ekstre/formülasyon, preparatın
uygulama yolu, etkisi ve çalışmanın yapıldığı ülke kriterleri açısından
incelenmiştir.
Sonuç
Yapılan
çalışmalar, bitkisel formülasyonların farklı etki mekanizmalarına sahip alerjik
hastalıklarda klinik çalışma ile değerlendirilebilecek etkililik ve
güvenilirlik yeterliliklerine sahip potansiyel ilaç adayları olduğunu
göstermiştir. Bu derlemede, elde edilen bulgular neticesinde henüz ürüne
dönüşmemiş etkin formülasyonların önemini vurgulanmaktadır.
Referanslar
1.
Rajaee
A, Masquelin ME, Pohlgeers KM. Pediatric Allergy: An Overview. Prim Care. 2021
Sep;48(3):517-530. doi: 10.1016/j.pop.2021.04.006. Epub 2021 Jul 10. PMID:
34311855.
2.
Lv
J, Kong X, Zhao Y, et al. Global, regional and national epidemiology of
allergic disorders in children from 1990 to 2019: findings from the Global
Burden of Disease study 2019BMJ Open 2024;14:e080612. doi:
10.1136/bmjopen-2023-080612
3.
Li,
X. M. (2011). Treatment of asthma and food allergy with herbal interventions
from traditional chinese medicine. Mount Sinai Journal of Medicine: A
Journal of Translational and Personalized Medicine, 78(5),
697-716.
4. Hoang, M. P., Chitsuthipakorn, W.,
& Snidvongs, K. (2021). Herbal medicines for allergic rhinitis: a
systematic review and meta-analysis. Current Allergy and Asthma Reports, 21,
1-12.