Zaman Algısı Araştırmalarına Psikoloji ve Sinirbilim Literatürü Işığında Bir Bakış ve Yöntemsel Tartışma


Ünver R.

2. Uluslararası Akdeniz Bilimsel Araştırmalar Ve İnovasyon Kongresi , Girne, Kıbrıs (Kktc), 30 - 31 Ağustos 2022, ss.857-858

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Girne
  • Basıldığı Ülke: Kıbrıs (Kktc)
  • Sayfa Sayıları: ss.857-858
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Planlama, karar verme gibi üst düzey bilişsel beceriler için zamansal bilgi gereklidir. Bu zamansal bilgi farklı zaman ölçeklerinde kullanılmaktadır. Zaman algısı, organizmaların yaşamında farklı yeteneklere katkıda bulunan mikrosaniye zamanlama, milisaniye zamanlama, saniye ve sirkadiyen zamanlama olarak farklı zaman ölçekleri ile incelenmektedir. Örneğin, milisaniyeye kadar olan zamanlama konuşma üretmek ve motor kontrolünde önemlidir. Saniye ile dakika arasındaki zamanlamanın ise çalışma belleği için önemli olduğu bilinmektedir. Uyku-uyanıklık döngüsünü ve metabolizmayı kontrol eden sirkadiyen zamanlama, gündüz-gece döngüsüne bağlıdır (Buhusi ve Meck, 2005). Bu raporda zaman algısı konusunda disiplinler arası bir bakış açısı sağlamak amaçlanmaktadır. Ayırt edici özelliklerine rağmen, zaman yeteneği izole değil aksine diğer algısal, motor ve bilişsel süreçlerle birlikte çalışan karmaşık bir dizi süreci barındırmaktadır. İlk olarak, zaman algısı ile diğer bilişsel yetenekler arasındaki ilişkiye ışık tutmak hedefiyle psikoloji ve sinirbilim literatüründen bir arka plan sunacağız. İkinci olarak zamanın nasıl işlemlendiğini anlamak ve modellerin doğruluğunu test etmek için benimsenen metodolojik prosedürler ile yöntemsel bir çerçeve oluşturacağız. Bu raporda, zaman algısı için disiplinler arası işbirliğini teşvik etmek için olası araştırma yönlerini tartışmak hedeflenmektedir.

Timing is necessary for high-level cognitive skills such as planning and decision making. This timing information is used at different time scales. Time perception is studied with different time scales such as microsecond timing, millisecond timing, second and circadian timing, which contribute to different abilities in organisms' lives. For example, timing to the millisecond is important in producing speech and in motor control. It is known that the timing between seconds and minutes is important for working memory. Circadian timing, which controls the sleep-wake cycle and metabolism, depends on the day-night cycle (Buhusi and Meck, 2005). In this report, it is aimed to provide researchers with an interdisciplinary perspective on time perception. Despite its distinctive features, time ability is not isolated, but rather contains a complex set of processes that work together with other perceptual, motor and cognitive processes. First, we will present a background from the psychology and neuroscience literature with the aim of shedding light on the relationship between time perception and other cognitive abilities. Second, we will establish a methodological framework with the methodological procedures adopted to understand how time is processed and to test the accuracy of the models. This report aims to discuss possible research directions to foster interdisciplinary collaboration for time perception.