22. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi, Balıkesir, Türkiye, 8 - 10 Eylül 2023, ss.33-34
Blockchain teknolojisinin temel unsurlarından biri olan akıllı sözleşmelerin, hukuki açıdan “sözleşme”
niteliğinde olup olmadıkları tartışmalı olsa da, doğurduğu ve gelecekte de doğruma potansiyeli olduğu sonuçların,
iş hukuku üzerinde derin etkilere sebep olacağı tartışmasızdır. İş hukuku, internetin icadı ile başlayan (1989) ve
iletişim teknolojilerinin hızla geliştiği süreçte pek çok meydan okumayla karşı karşıya gelmek zorunda kalmıştır.
İş hukukunun temelini oluşturan iş sözleşmesinin bağımlılık unsurunu zayıflatma veya tamamen ortadan kaldırma
motivasyonuyla sergilenen esnekleşme çabaları, iş yasalarında esaslı değişiklikler yapılmasına ve klasik çalışma
ilişkilerinde yapısal dönüşümler yaşanmasına sebep olmuştur. Bu değişim ve dönüşüm öyle bir seviyeye ulaşmıştır
ki, artık iş hukukuna ilişkin birçok kavramın kullanılmasının anlamsızlaştığı ve Sanayi Devrimi neticesinde oluşan,
yıllar itibarıyla da yerleşen çalışma düzeninin sonunun geldiği iddia edilmeye başlanmıştır. Akıllı sözleşmeler
üzerinden kurgulanan yeni çalışma düzeni, özellikle yoğun fiziksel uğraş gerektirmeyen, masa başında yapılan
işlerde giderek artan bir hızla yaygınlaşmaktadır. Yazılım ve makine teknolojisinin gelişmesiyle birlikte diğer
alanlarda da kullanılması mümkün olan akıllı sözleşmeler, çalışan ve işveren arasındaki kişisel/hukuki bağımlılık
ilişkisinin kurulması ihtiyacını ortadan kaldırarak işçinin olmadığı yeni bir çalışma ilişkileri düzeni oluşturma
tehdidini içermektedir. Literatürdeki çalışmaların vardığı sonuçların derlendiği ve bu sonuçlar üzerine yeni bir
bakış açısı getirmenin hedeflendiği bu çalışmada, akıllı sözleşmelerin hukuki altyapısı ele alınacak, oluşturulmaya
çalışılan yeni çalışma düzenine, bu düzenin çalışanlar bakımından doğuracağı sonuçlara ve bunlara kaşı
başvurulabilecek çözüm yollarına değinilecektir.
Although it is debatable whether smart contracts, one of the essential elements of blockchain technology,
are legally "contracts" or not, it is undisputed that the consequences they have and may cause will profoundly
affect labor law. Labor law faced many challenges in the process that started with the invention of the internet
(1989) and the rapid development of communication technologies. Flexibility efforts with the motivation to
weaken or eliminate the dependency factor of the employment contract, which is the basis of labor law, have led
to fundamental changes in labor laws and structural transformations in classical labor relations. This change and
transformation have reached such a level that it is now claimed that the use of many concepts related to labor law
has become meaningless and that the working order, which was formed as a result of the Industrial Revolution and
settled over the years, has ended. The new working order, built on smart contracts, is becoming increasingly
common, especially in desk jobs that do not require intense physical effort. With the development of software and
machine technology, smart contracts, which can be used in other areas as well, include the threat of creating a new
labor relations order without the employee by eliminating the need to establish a personal/legal dependency
relationship between the employee and the employer. In this study, in which the results of the studies in the
literature are compiled and is aimed to bring a new perspective on these results, the legal infrastructure of smart
contracts will be discussed, the new working order that is being tried to be created, the consequences of this order
for the employees and the solutions that can be applied against them will be mentioned.