Eski Türkçe /ŋ/ Ünsüzünün Kazakça ve Yakutçadaki Durumu


Creative Commons License

Mustafaoğlu R.

Bilge Biliglig Bahşı Bitig (Doğumunun 60. Yılında Mehmet Ölmez Armağanı), Özlem Ayazlı - Tümer Karaayak - Uğur Uzunkaya, Editör, Paradigma Akademi Yayınları, Çanakkale, ss.457-466, 2023

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Diğer
  • Basım Tarihi: 2023
  • Yayınevi: Paradigma Akademi Yayınları
  • Basıldığı Şehir: Çanakkale
  • Sayfa Sayıları: ss.457-466
  • Editörler: Özlem Ayazlı - Tümer Karaayak - Uğur Uzunkaya, Editör
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Çalışmada, Eski Türkçe (Köktürkçe, Eski Uygurca, Karahanlıca dönemlerini kapsamaktadır) /ŋ/ ünsüzünün Yakutça ve Kazakçadaki durumu incelenmiş ve aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır Damak genizsili /ŋ/ ünsüzü ET.'de sadece söz içi ve söz sonunda bulunur. Söz başında bu ünsüze rastlanmaz. Bu nedenle Yakutça hiçbir örnek tespit edilememiştir. ET.'de söz içindeki damak genizsili /ŋ/ ünsüzü Yakutçada umumiyetle korunmuştur. ET.'de söz içindeki damak genizsili /ŋ/ ünsüzü Yakutçada tespit edilen bir örnekte muhtemelen /ŋ/ > /ğ/ > /y/ ses değişimi sırasına ve /g/, /ğ/ ünsüzlerinin düşmesi sonucu meydana gelen ses hadisesi bağlamında /uo/ şeklinde bir ikiz ünlü (diftong) oluşmuştur. ET.'de söz sonundaki damak genizsili /ŋ/ ünsüzü Yakutçada umumiyetle korunmuştur. ET.'de söz içindeki damak genizsili /ŋ/ ünsüzü Kazakçada umumiyetle korunmuştur. ET.'de söz içindeki damak genizsili /ŋ/ ünsüzü Kazakçada tespit edilen birkaç örnekte /y/ ünsüzüne dönüşmüştür. ET.'de söz sonundaki damak genizsili /ŋ/ ünsüzü Kazakçada umumiyetle korunmuştur. ET.'de söz sonundaki damak genizsili /ŋ/ ünsüzü Kazakçada bir örnekte /n/ ünsüzüne dönüşmüştür. Sonuçlara ve genel listeye bakıldığında örnekleme dâhil edilen sözcüklerden hareketle Eski Türkçe /ŋ/ ünsüzünün Yakutça ve Kazakçadaki durumu şu şekilde özetlenebilir: ET. /-ŋ-/ > Yak. /-ŋ-/, /-uo-/ > Kaz. /-ŋ/, /-y/; ET. /-ŋ/ > Yak. /-ŋ/ > Kaz. /-ŋ/, /-n/.