ÇİFT TARAFLI DUDAK DAMAK YARIĞI OLAN ERİŞKİN HASTANIN PROTETİK REHABİLİTASYONU: OLGU SUNUMU

Binnaz Açık1, Bilge Gökçen Röhlig1, Sabire İşler1
1İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı

Giriş: Dudak damak yarıkları, embriyolojik dönemde medial, nazal ve maksiller proçeslerin füzyonu aşamasındaki hatalar sonucu oluşan ve dudak damak bütünlüğünün bozulduğu, fasiyal bölgenin en sık karşılaşılan konjenital anomalisidir. 1-2 Dudak damak yarığı olan hastalarda üst çenenin büyümesi, şiddetli orta yüz geriliğiyle sonuçlanabilecek şekilde sagittal, vertikal ve transversal yönde etkilenebilmektedir.3 İnsidansı çeşitli ırklar arasında değişkenlik göstermekle birlikte, en sık Asyalılarda ve Amerikalılarda, orta sıklıkta beyaz ırkta ve en az sıklıkta siyah ırkta görülmektedir. 2

Dudak damak yarıklarına dair literatürde birçok sınıflama mevcuttur. Dudak damak yarıkları sendromlarla birlikte görülebildiği gibi çoğunluğu sendromlardan bağımsız olarak görülmektedir. Van der Woude, Velokardiyofasiyal sendrom, Stickler sendromu ve Hemifasiyal mikrozomi dudak damak yarıklarının en sık görüldüğü sendromlardır. 4

Dudak damak yarığının etiyolojisi tam olarak bilinmemekle birlikte olası nedenlerinin malnutrisyon, hamilelikte maruz kalınan radyasyon, stres, teratojenik ajanlar, enfeksiyon etkenleri (virüsler) ve kalıtım olduğu bildirilmektedir. Birçok vakaya, genetik ve genetik olmayan faktörler birlikte neden olmaktadır. 3

Dudak damak yarıkları multidisipliner bir yaklaşımla tedavi edilmelidir. Ortodontist, maksillofasiyal cerrah, protez uzmanı, KBB uzmanı ve konuşma terapistinin olduğu multidisipliner bir ekip tarafından başarılı ve öngörülebilir tedaviler sağlanmalıdır. 5

Olgu Sunumu: Bu çalışmada çift taraflı dudak damak yarığı olan 40 yaşındaki kadın hasta, mevcut protezlerini değiştirmek istemesi talebiyle İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı’na başvurmuştur. Hastanın anamnezi alındığında herhangi bir sistemik hastalığı olmadığı ve ailesinde dudak damak yarığı öyküsü olduğu öğrenilmiştir. Hastanın ağız içi muayenesi yapıldığında premaksiller bölgesinde mobilite, yarık hattına komşu olan dişlerde eksiklikler ve sert damakta oronazal açıklıklar gözlenmiştir. Hastanın klinik ve radyolojik muayenesi sonucunda endodontik ve restoratif tedavi ihtiyaçları saptanmış ve protetik tedavi öncesinde preprotetik işlemleri tamamlanmıştır.

Hastanın mevcut estetik ve fonksiyonel problemlerini rehabilite etmek amacıyla üst çenesindeki sabit ve hareketli protezlerinin değiştirilmesine karar verilmiştir. Premaksillanın mobilitesini önleyecek şekilde splint etkisi oluşturması amacıyla premaksillada yer alan dayanak dişlerle birlikte, sağ ve sol kaviste yer alan distal dayanakları içeren tek parça köprü protezi tasarlanmış ve uygulanmıştır. Sert damaktaki yarık alanlarını örtecek şekilde ise hareketli bir protez tasarlanmış ve uygulanmıştır.

Sonuç: Hastanın multidisipliner yaklaşımla birlikte preprotetik ve protetik tedavileri yapılmıştır. Hastanın tedavilerinin tamamlanmasının ardından kontrol takipleri yapılmış, oklüzyon ve çiğneme ile ilgili herhangi bir sorunla karşılaşılmamıştır.