Akademik Veri Yönetim Sistemi
Halk Sağlığı Bugün ve Her Zaman, Karabey S,Önal AE,Canbaz S., Editör, Istanbul University Press, İstanbul, ss.1-16, 2024
ÖZ
Halk Sağlığı hem bilimsel bir disiplin olarak hem de hizmetler açısından günümüzdeki durumuna gelebilmek
için zorlu bir tarih yolculuğundan geçmiştir. Araştırma yöntemlerinin 19.yüzyılda gelişmesiyle sağlık sorunlarının
ortaya çıkışındaki neden-sonuç ilişkileri daha iyi tanımlanmaya başlandı. Çalışma koşulları ile hastalıklar arasındaki
ilişkinin daha iyi anlaşılması iş sağlığı disiplininin gelişmesine öncülük etti, benzer şekilde çevre sağlığı ve beslenme
disiplinlerinin bilimsel temelleri atıldı. Halk sağlığının altın buluşu olarak tanımlanabilecek aşıların geliştirilmesi ve
kitlesel olarak uygulanmasıyla birlikte başta çiçek ve çocuk felci olmak üzere birçok bulaşıcı hastalığın neden
olduğu sakatlık ve ölümler önlenebildi.
Başta yüksek gelir grubundaki ülkelerde olmak üzere tüm dünyada son yüzyılda doğumda beklenen yaşam
süreleri ve sağlıklı yaşam beklentileri anlamlı şekilde arttı; en sık hastalık ve ölüm nedenleri değişmeye başladı;
sağlık davranışlarının etkisi daha iyi anlaşılmaya başlandı. Sağlık davranışlarının oluşumunda ise insanların eğitim,
meslek, gelir, yaşadıkları ve çalıştıkları çevrenin koşulları başta olmak üzere tüm sosyal belirleyicilerin sağlık
hizmetleri veya yaşam tarzı seçimlerinden daha önemli olabileceğini araştırma sonuçları gösteriyor. Dünya Sağlık
Örgütü (DSÖ) bünyesinde çalışmalarını sürdüren Sağlığın Sosyal Belirleyicileri Küresel Komisyonu yalnızca sağlık
hizmetlerine adil erişimin yeterli olmadığına, aynı zamanda daha geniş sosyal refah ve kalkınmayı sağlamak için
sağlık sistemi dışındaki sektörlerle de çalışmak gerektiğine vurgu yapmaktadır. DSÖ de bu doğrultuda “Her
Politikada Sağlık” yaklaşımının önemine dikkat çekmektedir.
Anahtar kelimeler: Halk sağlığı, sosyal hekimlik, sağlığın sosyal belirleyicileri