TİKA'nın Türk Dünyası'na Yönelik Gerçekleştirdiği Kütüphane Odaklı Kültürel Diplomasi Faaliyetleri


Aydin S.

AVRASYA BİLGİ BİLİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ / JOURNAL OF EURASIA INFORMATION SCIENCE RESEARCH, cilt.3, sa.1, ss.9-19, 2025 (Hakemli Dergi)

Özet

Küreselleşmenin dönüştürdüğü uluslararası ilişkiler sisteminde, kültürel diplomasi devletlerin yumuşak güç

stratejilerinde temel araçlardan biri haline gelmiştir. Bu dönüşümle birlikte, tarihsel belleği koruyan, kültürel

sürekliliği destekleyen ve bilgi hizmetleri aracılığıyla karşı kültürlerle bağ kurma potansiyeline sahip olan

kütüphaneler diplomatik aktörler olarak da öne çıkmaktadır. Kütüphaneler aracılığıyla yürütülen kültürel

diplomasi faaliyetleri, ortak değerlerin inşasına katkı sağlamakta, karşılıklı anlayış ve etkileşimi

güçlendirmektedir.

Zengin tarihî mirası ve kültürel çeşitliliği ile Türkiye, son yıllarda kütüphane temelli kültürel diplomasiye özel

bir önem atfetmiş ve bu doğrultuda Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) aracılığıyla Türk

Dünyası’nda çok yönlü projeler yürütmüştür. Bu çalışmada, TİKA’nın söz konusu bölgelerde gerçekleştirdiği

yayın bağışları, kütüphaneci eğitimleri ve değişim programları, dijitalleştirme ve restorasyon faaliyetleri ile

ortak bilgi merkezleri kurulumu gibi uygulamalar analiz edilmekte; bu faaliyetlerin kültürel diplomasi

bağlamında taşıdığı stratejik öneme dikkat çekilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Kültürel diplomasi, kütüphaneler, TİKA, Türk dünyası,

In the international system reshaped by globalization, cultural diplomacy has become one of the essential

instruments within the soft power strategies of states. Within this evolving framework, libraries which preserve

historical memory, support cultural continuity, and possess the potential to foster connections with other

cultures through information services have begun to emerge as diplomatic actors. Cultural diplomacy practices

conducted through libraries contribute to the construction of shared values and strengthen mutual

understanding and intercultural engagement.

With its rich historical heritage and cultural diversity, Turkey has in recent years attached particular

importance to library-based cultural diplomacy. Through the Turkish Cooperation and Coordination Agency

(TİKA), Turkey has implemented a wide range of projects in the Turkic World. This study analyzes various

practices carried out by TİKA in these regions, including book donations, librarian training and exchange

programs, digitization and restoration projects, and the establishment of shared information centers. The paper

emphasizes the strategic significance of these initiatives within the broader framework of cultural diplomacy.

Keywords: Cultural diplomacy, libraries, TİKA, Turkic world