İstanbul Boğazı’nda su kütlesi hareketleri


Kurter A., Altıok H., ALPAR Ş. B.

Büyükşehirlerde Atıksu Yönetimi ve Deniz Kirlenmesi Kontrolü Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 1 - 04 Kasım 1998, ss.109-122

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.109-122
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İstanbul Boğazı’nda, üstte Karadeniz'in su bilançosundaki fazlalıkla beslenen üst sular ve altta Marmara Denizi'nden gelen Akdeniz kökenli sulardan oluşan ve birbirinden zaman zaman çok incelen bir geçiş zonu ile ayrılan iki tabakalı bir akıntı sistemi mevcuttur. Bu iki tabakalı sistemdeki su hacmi ve yoğunlukları büyük ölçüde Karadeniz hidrolojik bilançosuna ve yerel meteorolojik koşullara bağlı olarak artma ve eksilme gösterirler. Bugüne kadar yapılan değişik çalışmalarda bu sisteme ait veriler elde edilmiştir.

İstanbul Üniversitesi, Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü olarak R/V Arar araştırma gemisi ile 1996 yılı Şubat ayından itibaren her ay yapılan seferlerde gözlem ve ölçüm olanağı bulduk. Bu bakımdan bu çalışmada kullanılan gözlem serimiz 2 yılı aşkın bir süreyi kapsayan ve devamlılık arz eden verileri içermektedir. Özellikle İstanbul Boğazı alt suyuna verilen deşarjların Karadeniz'e ne ölçüde çıkabileceği, Boğazdaki karışım olayları gibi konuları daha açıklıkla ortaya koyabilmek açısından, hem sistemin normal işleyişini gösteren verileri ve hem de eksepsiyonel halleri yansıtan bazı kesitleri takdim etmeyi faydalı gördük. Bu kesitler Boğazdaki derin kanalı takip etmek sureti ile, alt suyun Karadeniz'de kuzey batı yönündeki akış yönünü; güney çıkışında ise, jetin yani üst suyun boşalma yönünü takip eden güzergah üzerinde bulunan 8 istasyonun verilerinden yararlanarak tertip edilmiştir.

Ayrıca, kesitler üzerindeki bazı istasyonların mevsimlik değişimini görebilmek amacıyla hazırlanmış düşey diagramlar olduğu gibi, Boğaz methal istasyonlarındaki yoğunluk ve tuzluluk profillerinin tüm ölçüm süresi boyunca nasıl değiştiğini gösteren diyagramlar hazırlanmıştır.

There is a two-layer water exchange through the Strait of Istanbul. The volume and density of theses layers change depending on the Black Sea’s hydrologic budget and local meteorological conditions. Many works concerning this system have been done previously.

Some regular oceanographic measurements, which were started in February 1996, have been conducted by the Istanbul University, Marine Sciences and Management Institute with the research vessel R/V Arar. Hence our time series utilised in this study spans a period of more than two years. In this study, the normal and some exceptional cases of the system will be presented in order to put forward the mixture processes along the strait and also the future of the waste water discharges in the lower layer. The longitudinal cross sections were drawn from 8 stations which follow the deepest part of the canyon along the strait and its approaches.