Akademik Veri Yönetim Sistemi
6. Ulusal Limnoloji Sempozyumu, Bursa, Türkiye, 25 - 28 Ağustos 2014, ss.107
Küçükçekmece Gölü (İstanbul) Sedimanı Gözenek Suyundan Besin Tuzu Salınımının İncelenmesi
Cenk Gürevin, Meriç Albay
İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Ordu Cad. No: 200, 34130 Laleli, İstanbul
cgurevin@istanbul.edu.tr , cenk.gurevin@gmail.com
Amaç: Biyolojik çeşitliliğin korunması ve doğal zenginliklerin sürdürülebilirliğinin sağlanması dünyamızın geleceği açısından çok önemlidir. Giderek azalan veya kirletilen su kaynakları canlı yaşamını tehdit altına almaktadır. Küçükçekmece Gölü ve Havzası da bu açıdan olumsuz etkilenmektedir. Oysaki Küçükçekmece Gölü, çeşitli amaçlar için su temin edilmiş yüzeysel bir su kaynağı, uluslararası öneme sahip bir sulak alan, çok sayıda su kuşu için barınma ve beslenme kaynağı, biyolojik çeşitlilik açısından zengin bir lagün gölüdür. (Akyapı, 2005). Ancak bölgede gelişen sanayileşme, altyapısız yerleşimler, kontrolsüz atık su deşarjları, gölü büyük ölçüde etkilemektedir. Endüstriyel ve evsel atık suların arıtılmadan göle ya da gölü besleyen derelere deşarjları sonucu, göldeki kirlilik yükü sürekli olarak artmaktadır. Kirleticiler sadece su kütlesinde değil gölün sediman yapısında da birikerek, gölün sürdürülebilirliğini olumsuz yönde etkilemektedirler.
Bu çalışmanın amacı Küçükçekmece Gölü Sedimanı gözenek suyunda bulunan serbest haldeki besin elementlerinin ve sediman üstü suya olan salınımınlarının tespiti ve bu sonuçların istatistiki olarak değerlendirilmesidir.
Materyal ve Yöntemler: Örnekler Ekim 2006 – Şubat 2008 tarihleri arasında 4 istasyondan aylık olarak kor yardımı ile alındı. Gözenek suyu temini için çamur örnekleri arazi ortamında 0-2 cm, 2-5 cm, 5-10 cm ve 10-15 cm’lik katmanlara ayrılıp torbalara kondu ve buz kutusunda laboratuvara getirildi. Laboratuvarda santrifüj yardımı ile gözenek suyu çıkartıldı. pH ve redoks potansiyeli hemen ölçüldü. GF/C filtreden süzülen örnekler besin tuzu analizleri için kullanıldı. Sedimandan yapılan salınımın tespiti için laboratuvara getirilen kor örneğinden sediman üstünden 1 cm, 5cm ve 10 cm’den göl suyu ve saf su konduktan 4 saat ve 12 saat sonra örnekler alındı, süzüldü ve besin tuzu analizi için ölçüldü. Salınım Aller ve Benninger (1981) ile göre hesaplandı.
İstasyonların ve besin elementlerinin birbirleri ile ilişkileri ve farkları ANOVA ve Korelasyon analizine göre değerlendirildi.
Bulgular: Gözenek suyundan elde edilen verilere göre ortalama Toplam Azot (TN) değeri 102,52 mg l-1, ortalama Toplam Fosfor (TP) değeri ise 2,63 mg l-1 olarak ölçüldü.
Sediman kolonunun tamamı ile istasyonlar arasında ki fark incelendiğinde pH, redoks potansiyeli ve nitrit azotu değerlerinde istasyonlar arasında fark görülmezken nitrat azotu, toplam azot, orto fosfat, toplam fosfor ve toplam karbon değerlerinde 1. istasyon ile 2, 3 ve 4. istasyonlar arasında kuvvetli farklılıklar olduğu görüldü (ρ<0.05).
Kor örneklerinde gölden elde edilen sediman üstü su verilere göre ortalama Toplam Azot (TN) değeri 28,46 mg l-1, ortalama Toplam Fosfor (TP) değeri ise 3,15 mg l-1 olarak tespit edildi. Laboratuvarda yapılan çalışmada ise TN için ortalama değer 12,77 mg l-1, ortalama TP değeri ise 1,18 mg l-1 olarak ölçüldü. Bu sonuçlara göre göl ortamında derin istasyonda ölçülen değerler ile kıyı istasyonları arasında besin tuzları arasında önemli farklılıklar olduğu, laboratuvar ortamında elde edilen sonuçlar arasında ise genelde böyle bir farkın olmadığı görüldü (ρ<0,05).
Sonuç ve Tartışma: Elde edilen bu değerler sonucunda göl sedimanında son derece önemli miktarda besin tuzu yükü olduğu, yapılan salınım hesapları ile göle önemli miktarda besin tuzunun salındığı hesaplanmıştır. Gölün derin ve oksijensiz istasyonunda, gerek sedimandan ayrılıp gözenek suyuna geçen besin tuzu miktarı gerekse besin tuzu salınımı diğer sığ istasyonlara göre yüksek bulunmuştur. Bu sonuçlar dışarıdan hiçbir besin tuzu girdisi olmasa dahi tek başına göl sedimanının Küçükçekmece Gölü’nde görülen aşırı alg çoğalmaları için önemli bir kaynak olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Küçükçekmece Gölü, Sediman, Gözenek Suyu, Besin Tuzu salınımı
Objective: Conservation of biological diversity and ensuring the sustainability of natural resources are very important for the future of our world. Gradual reduction and pollution of water sources threaten natural life. Küçükçekmece Lake and Basin are adversely affected in this respect. However, Küçükçekmece Lake is a surface water source for various purposes, a wetland of international importance, a shelter and feeding area for large number of water birds, and a lagoon rich in biodiversity. But, growing industrialization, settlements lacking basic infrastructure and uncontrolled discharge of wastewater in the region greatly influence the lake. As a result of discharge of untreated industrial and domestic wastewater into the lake or the streams feeding the lake, pollution load of Küçükçekmece Lake elevates continuously. With the accumulation of pollutants not only in the water body but also in the lake sediment, the sustainability of the lake is adversely affected.
The aim of this study is to determine dissolved nutrients in the sediment pore water and release of them to the surface water of Küçükçekmece Lake and to evaluate the results statistically.
Material and Methods: Samples were taken with a corer on a monthly basis from October 2006 to February 2008 in four stations. To obtain pore water, sludge samples were split into layers of 0-2 cm, 2-5 cm, 5-10 cm and 10-15 cm which were in turn put into the bags. Then, the samples were brought to the laboratory in the ice box. Pore water extraction was carried out by centrifugation. pH and redox potential were measured immediately. Extracted pore water was filtered through GF/C filter for nutrient analysis. To measure sediment nutrient release, lake water taken from 1 cm, 5 cm and 10 cm above the sediment and distilled water were added to core samples which were filtered and analysed for nutrient after 4 hours and 12 hours. Nutrient release was calculated according to Aller and Benninger (1981). Relationships of the stations and nutrients with each other and the differences were assessed by ANOVA and Correlation analysis.
Results: The data from pore water showed that the mean Total Nitrogen (TN) value was 102.52 mg l-1, and the mean Total Phosphorus (TP) value was 2.63 mg l-1.
When differences between the whole sediment column and the stations were examined, no differences were observed in pH, redox potential and nitrite values among the stations, while significant differences were found in values of nitrate, Total Nitrogen, SRP, Total Phosphorus and Total Carbon between the station 1 and the others (ρ <0.05).
From in situ measurements of core samples, the values of lake surface water were as follows: mean TN was 28.46 mg l-1, and mean TP was 3.15 mg l-1. On the other hand, laboratory measurements indicated mean values of 12.77 mg l-1 and 1.18 mg l-1 for TN and TP, respectively.
According to these results, there are important differences between nutrient levels of the deep station and the costal stations in the lake, although laboratory results show no significant differences (ρ <0.05).
Discussion: The results obtained suggest that nutrient load is extremely high in the lake sediment, and it is estimated that significant amounts of nutrients are released to the lake. In deep and anoxic station, both amount of nutrients which are transferred from the sediment into pore water and nutrient release are higher in comparison with costal stations. These results indicate that without any external nutrient inputs, only lake sediment is an important resource for the excessive algal blooms in Küçükçekmece Lake.