Akademik Veri Yönetim Sistemi
17. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi, Ankara, Türkiye, 1 - 03 Şubat 2023, ss.269-270
Bağımsız düzenleyici idari otoriteler Türkiye’de özellikle daha önce kamu tarafından sunulan mal ve hizmetlere dair sektörlerin özelleştirilmeleri ve serbestleştirilmelerini izleyen süreçte ortaya çıkmışlar ve savunucuları tarafından bu sektörlerde piyasa aksaklıklarını önleyecek ve sektöre giriş çıkışı, üretim, dolaşım ve fiyatlandırma aşamalarını düzenleyecek otoriteler olarak rasyonelleştirilmişlerdir. Bu gaye ile kurulan bağımsız düzenleyici idari otoritelerin siyaseten a-politik ajanlar olmaları beklenir. Bununla birlikte alan literatüründe hem siyasetin hem de sektörün önde gelen sermaye gruplarının etkisi ve müdahalesine dair tespitlerle, ¨ele geçirme¨ (capture) ve “politik müdahale/sinyal” (political signal) önermeleriyle bağımsız düzenleyici idari otoritelerin bağımsızlığı ve etkinliği sorgulanmıştır. Bu çalışmada 1990ların ilk yarısında radyo televizyon sektörünün serbestleştirilmesi ile kurulan RTÜK örneği üzerinden bir bağımsız idari otoritenin politik müdahalelerden ve sektörün güçlü sermaye gruplarından bağımsızlığı sorgulanmaktadır. Bu doğrultuda, RTÜK’ün kuruluşundan itibaren dayanak olan kanunlar ve kanun değişiklikleri, kurumsal organizasyon ve üyelerin seçimi, operasyonel süreçleri, piyasa sahiplik yapısına ve tekelleşmeyi önlemeye dönük faaliyetleri ve kurumun mali kaynakları ve bütçesi incelemeye tabi tutulmuştur. Araştırma nitel yöntemle sürdürülmüş ve bu bağlamda RTÜK karar ve belgeleri, ilgili kanunlar ve kanun değişiklikleri ile medyada çıkmış haberler incelenmiştir. Araştırma sonucunda RTÜK’ün hem siyasetin hem de radyo televizyon sektöründeki büyük aktörlerin etkisine açık, bağımsızlığı zedelenmiş kırılgan bir idari otorite haline dönüştüğü görülmüştür.