RNA Modifikasyonları

Güleç Ç.

Epigenetik, Doç. Dr. Yelda Tarkan Argüden, Editör, Türkiye Klinikleri Yayınevi, Ankara, ss.26-32, 2023

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Mesleki Kitap
  • Basım Tarihi: 2023
  • Yayınevi: Türkiye Klinikleri Yayınevi
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Sayfa Sayıları: ss.26-32
  • Editörler: Doç. Dr. Yelda Tarkan Argüden, Editör
  • İstanbul Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Epigenetik düzenlenmenin önemli bir ayağını oluşturan RNA modifikasyonları, RNA'ya, çoğunlukla metil grubunun eklenmesi ile oluşan, geri-dönüşümlü kimyasal bir değişim olarak tanımlanır. Geri-dönüşlü olması, büyük çeşitlilik göstermesi ve çok işlevli olması, RNA modifikasyonlarının gen düzenlenmesi ve klinik uygulamadaki artan önemini göstermektedir. Günümüze kadar saptanan 170'den fazla RNA modifikasyon tipi arasında en iyi çalışılmış olanları arasında m6A (N6-metiladenozin), m1A (N1-metiladenozin), m5C (5-metilsitozin) ve Ψ (Psödoüridin) bulunur. Bu modifikasyonların eklenmesi ve kaldırılması, sırasıyla 'yazıcı' ve 'silici' olarak bilinen özel bir enzim grubu tarafından kontrol edilir. Eklenen modifikasyonların RNA üzerindeki etkileri ise, 'okuyucu' olarak bilinen özel bağlayıcı proteinler tarafından gerçekleştirilir. Modifikasyona uğrayan RNA'ların işlevine bağlı olarak, 'yazıcı'/'silici' oranındaki herhangi bir sapma, 'okuyucu' etkisinin süresinde kısalma veya uzamaya, dolayısıyla fenotipte de, bir hastalık ile sonuçlanabilecek bir sapmaya yol açabilir.

RNA modifications, which play a crucial role in epigenetic regulation is described as reversible chemical changes formed in base or sugar molecules, mostly with addition of methyl group. Reversibility, large diversity and versatile function of the RNA modifications reveal their emerging importance in gene regulation and potential clinical practice. Among more than 170 types of RNA modification identified to date, m6A (N6-methyladenosine), m1A (N1-methyladenosine), m5C (5-methylcytosine), and Ψ (Pseudouridine) are most studied and well known. Formation and removal of these modifications are controlled by specific types of enzymes, called 'writer' and 'eraser', respectively. Their effects on RNA are directed by specific binding proteins, known as 'reader'. Depending on the function of the RNAs modified, any deviation in the 'writer'/'eraser' ratio, may lead to extended or contracted time for the 'reader' effects on the modified RNAs, which means a deviation also in the phenotype.