Akademik Veri Yönetim Sistemi
II. ULUSLARARASI SOSYAL BİLİMLER KONGRESİ (CONGIST’19), İstanbul, Türkiye, 18 - 20 Eylül 2019
Edebi ürünler geçmiş dönemlerin sosyal hayatı ve insan ilişkileri hakkında doğrudan bilgi sahibi olmamızı sağlayan en önemli vesikalardandır. Birçok disiplin, geçmiş dönemlerde farklı sosyal çevrelerdeki insan ilişkileri ve bu ilişkilerin yarattığı koşullar ile sosyal ve psikolojik sonuçlar hakkında fikir sahibi olabilmek için edebiyat eserinin kaynaklığına ihtiyaç duyar.
Orhan Pamuk’un önemli eserlerinden biri olan Masumiyet Müzesi, 70’lerin ikinci yarısı ve 80’lerin ilk yıllarında İstanbul’un farklı sosyal çevrelerindeki ilişkileri değişkenleriyle yansıtan bir romandır. Bu bildirinin amacı romanda merkeze alınan aşk hikayesinin etrafında kurulan iki eksen olarak kentin ve kent insanı arasındaki ilişkilerin sosyolojik bir bakış açısıyla irdelenmesidir.
Bu bağlamda ilk dikkat noktamız eserdeki sosyo-ekonomik çevreler ve ilişkiler olacaktır. Eserin başkişisi ve anlatıcısı Kemal’in içinde doğup yetiştiği -Nişantaşı merkezli- burjuva çevresindeki sosyal yaşantı ve aşık olduğu Füsun ile birlikte dahil olduğu -Çukurcuma merkezli- orta-alt kesimin mahalle yaşantısı ile -Taksim merkezli- Yeşilçam sosyal çevresi, ‘görme ve görünme’ olguları ile gündelik yaşantının pratikleri bağlamlarında ele alınacaktır. Bu irdeleme, Richard Sennett ve Erving Goffman’ın başını çektiği ve kentin bir sahne bireylerin ise aktör olarak kabul edildiği sosyal modelin ışığında yapılacaktır.
İkinci dikkat noktamız ise romanda aşkın cisimleşmesi olarak tezahür eden ‘şey’lerin müzeleşmesi hadisesinin yanında yazar tarafından bizatihi İstanbul’un bir müze olarak tasarlanması fikridir. Bu bağlamda romanın, dönemin İstanbul’unu ve kentin sosyal yaşantısını yansıtan bir ‘vitrin’ olarak tartışılmasının imkanları üzerinde durulacaktır.