Akademik Veri Yönetim Sistemi
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, cilt.10, sa.1, ss.1-22, 2023 (Hakemli Dergi)
İslam bilimleri metodolojisi, İslam medeniyetinin benimsediği temel kavramların değer alanını ilahi vahyin (Kur’ân ve Sünnetin) buyrukları doğrultusunda belirlemekle temayüz eder. Kelâm, fıkıh, tasavvuf ve felsefe (hikmet) gibi İslam bilimlerini oluşturan temel nazariyat disiplinleri, var olana dair incelemelerinde ilahi vahyin anlam çerçevesini açıklamaya matuf bir bakış açısı ortaya koyarlar. Bu noktada Kur’ân’ın başlıca dikkat çektiği kelimelerden biri olan “dünya”, nazarî disiplinlerin bir mahiyet ve değer belirleme açısından ilk kavramlarından biri olarak öne çıkar. Dünya nedir, vahye muhatap olan insan dünyayı nasıl anlamalıdır ve ona nasıl bir değer atfetmelidir? Bu çalışmada vahiy merkeze alınarak dünya hakkında bir akli çerçevenin nasıl çıkarılabileceğinin bir örneği, nazari disiplinlerin önemli şahsiyeti olarak bilinen bir alim olan Fahruddin er-Râzî’ye referansla incelenecek, bunun yanında benzer bütünlükçü bakış açısına sahip diğer ulemaya yeri geldiğinde atıf yapılacaktır. Başta hayatının son zamanlarında yazdığı tefsiri olmak üzere Fahruddin er-Râzî’nin metinlerinin odak noktasına alınması, kendisinin İslam ilimleri geleneğinde ilahi vahyin akli izahını yapmayı heden alan başlıca iki disiplin olan kelâm ve felsefenin duruşlarında köşe taşı bir konumda olması ve fıkıh ve tefsir diğer İslamî disiplinlerde de söz sahibi olması nedeniyledir. Sonuçta Fahruddin er-Râzî’nin ortaya koyduğu çerçevede bir müslüman için, dünyanın her zaman mütelâzım (gerektirici) kavramı olan “ahiret” ile birlikte değerlendirilmesi gerektiği ve vahyi temel alan bakış açısının dünya-ahiret birliğine vurgu yaptığı tespiti üzerinde durulacaktır.