Akademik Veri Yönetim Sistemi
Der, İstanbul, 2020
İktisat, hayatın içindedir. İlgisiz dediğiniz her durumun, hareketin
ve olayın burada bir karşılığı vardır. Zaten kitabımızın
içeriği de bu düşünceye dayanmaktadır. Yaşamı oluşturan nesneler,
canlılar ve onların isimleri, olgular ya da deyimler iktisatta daima bir
kavram olarak yansımasını bulmuştur. Literatürde bu şekilde yer etmiş
sayısız kavramdan bahsedebiliriz. Bunların bir kısmı, genel kabul
görmüş ve ilgililerin hemen hemen her kaynakta karşılaştıkları kavramlardır.
Diğer kısmı ise daha spesifiktir. İktisadı dünya literatürü
ile eş anlı takip etmek, çok önceden, bu spesifik kavramlara yoğunlaşmamıza
neden oldu. Böylece sizler için 21. yüzyıla uygun olduğunu
düşündüğümüz 21 kavram seçtik. Üniversitedeki lisans ve lisansüstü
derslerimizde öğrencilerin yabancı kaldığı ve anlatıldığında merak
uyandıran kavramlar, önceliğimiz oldu.
Kitabı yazmaya karar verdiğimizde Covid-19 problemini yaşayacağımızı
ve dünya ekonomisine yansımalarının seçtiğimiz kavramlar
üzerinden açıklanacağını tahmin bile edemezdik. Doğrusu bizim
için de büyük bir sürpriz oldu. Bu nedenle birbirinden bağımsız olarak
listemize eklediğimiz kavramlar arasında olay, durum ve çözüm
örgüsü ile kurgulanmış bir senaryo oluşturmayı tercih ettik. Diğer taraftan
dünyada mücadele edilen söz konusu salgın iktisadın, toplumdaki
tüm bireylerin hayatlarının bir parçası olduğunu, onu ve kavramlarını
anlamanın önemini bir kez daha gösterdi. Bütünü düşünüldüğünde
bizler de bir ekonomi senaryosu içinde rol alıyoruz. Dolayısıyla
bir litrelik süt almaktan, çocuğumuzu hangi okula kaydettireceğimize,
tasarruflarımızı nasıl değerlendireceğimize kadar almış olduğumuz
tüm kararlarda iktisat biliminin kavramlarına ve bu kavramların
arkasındaki rasyonaliteye başvurmaktayız. Bunları öğrenip farkında
olarak kullanmak en etkin yolu bulmakta fayda sağlayabilir.
Örneğin; politika yapıcıların davranışları ve almış olduğu tüm kararlar,
ülke vatandaşı olarak her bireyi etkilemektedir. Özellikle etkileşi2
???????????
mi doğrudan gösteren maliye politikası, bir hükümetin başarılı olup
olmayacağının kanaatine varacak olan seçmen açısından oldukça etkili
bir unsurdur. Hükümet, dolayısıyla maliye bakanı, genişletici bir
maliye politikası uyguladığında neyi sağlamaya çalışıyor sorusunun
cevabını bilmiyorsanız ya da bunun nasıl etkiler doğurabileceğini az
da olsa tahmin edemiyorsanız hükümetin başarısını veya başarısızlığını
neye göre değerlendireceksiniz? Kararlarınızda neyi kıstas alacaksınız?
Astarı yüzünden pahalı "Beyaz Filler"i mi dikkate alacaksınız?
("Beyaz Fil" mi? O da nereden çıktı? diye sorduğunuzu duyar gibiyiz.
İşte size maliye politikası uygulamasına karşı eleştiri niteliğinde
kullanılan bir kavram. Detaylı bilgiyi ilerleyenler sayfalarda bulacaksınız.)
Veyahut merkez bankası, piyasayı canlandırmak adına faiz
oranlarını düşürüyor ise bu bir yatırımcı için neyi ifade eder? Bir vatandaş
olarak bizler bundan nasıl etkileniriz? Bu nedenle karşılaştığımız
sorulara cevap bulabilmek ve daha sağlıklı kararlar alabilmek
için ekonomiye dair asgari bilginizin olması gerektiği düşüncesindeyiz.
Şimdi de bazı itirazların yükseldiğini duyar gibiyiz: "Herkes ekonomi
bilmek zorunda değil!". Evet…Bu konuda, özellikle fen bilimciler,
sanatçılar, mimarlar, mühendisler, sağlık bilimciler itiraz edeceklerdir.
Hatta belki işletmeciler de. Ancak savunduğumuz fikirde ısrarcıyız.
Çünkü kabul etseniz de etmeseniz de ekonomi ve iktisat sizin
davranışlarınızın bir sonucudur. Yani farkında olmasanız da çorbada
tuzunuz muhakkak olmuştur. Dolayısıyla sizler çorbaya tuz atarken
bu kitaptaki kavramlarımızın da bir nevi ölçek aracı olmasını istedik.
Teknolojinin, bilgiye ulaşmayı kolayca sağladığı bu dönemde elinizin
altında bulundurabileceğiniz bir kaynak olması umuduyla bu kitabı
kaleme aldık. Her şeye online ulaşabileceğiniz yeni bir düzene ilişkin
tartışmalar alevlenmişken, elinize belki para bile değmeyecek iken kütüphanenizde
yer açabileceğiniz, doğruluğu büyük bir zaman ve emek
harcanarak sağlanmış bu kitabı eleştirilerinize sunuyoruz. Umarız ki
bu kitap yanınızdan ayırmadığınız bir kaynak olur.
Kitap yazmak cesaret isteyen bir süreçtir. Hatalar daima bizimdir.
Düzeltmek için ise sizlerin yorum ve önerilerinize ihtiyacımız var.
Bize armağan niteliğindeki her türlü eleştirilerinizi elifasoy@aydin.
edu.tr veya zayyildiz@istanbul.edu.tr adreslerine yazabilirsiniz.