Akademik Veri Yönetim Sistemi
Acta Turcica, sa.1, ss.235-247, 2012 (Hakemli Dergi)
Türklerde tarım faaliyetlerine oldukça eski dönemlerde başlamış ve günümüze kadar devam etmiştir. Buna bağlı olarak, toprakla ilgili birçok konu başlığında tanımlar yapılmış, süreçler isimlendirilmiştir. Araştırma kapsamında Türkiye Türkçesi’yle oluşturulan geleneksel bilgiler incelenmiştir. Geleneksel toprak bilgisinin en önemli kaynaklarından biri de; “Derleme Sözlüğü”dür. Çalışmada temel kaynak olarak söz konusu sözlük kullanılmıştır. Geleneksel toprak bilgisi kendi içindeki tutarlığı yansıtacak şekilde günümüz bilimsel terimlerinin kullanılışına uygun olarak gruplandırılmıştır. Söz konusu gruplandırmalar; tarla olarak kullanılan toprakların genel özellikleriyle ilgili kelimeler, toprakların fiziksel ve kimyasal özellikleri, toprak verimliği ve gübrelemeyle ilgili kelimeler, toprakların su ile ilişkileri ve toprağın üzerindeki bitki örtüsüyle ilgili kelimeler ve büyük toprak hareketleriyle ilgili kelimelerden oluşmaktadır. Bu gruplandırmalar başlığında toplam 453 kelime incelenmiş olup bunların konu başlıklarına göre sayıları sırasıyla 69, 158, 97, 109 ve adettir. Sonuç olarak yüzyılların birikimiyle oluşan geleneksel bilgi kaynaklarının toprak biliminde karşılaşılan isimlendirme sorunlarında yardımcı bir kaynak olarak kullanılmasının mümkün olacağı görülmüştür.
Anahtar Sözcükler: Toprak, Terim, Derleme Sözlüğü.
Agricultural activities are prescriptively being executed for long years up to today. Therefore several subject titles and processes had been denominated concerned to soil concept. Within the context of this study, accreted conventional information in Turkey Turkish has been investigated. One of the most important source materials of the conventional knowledge is “ Derleme Sözlüğü”. The conventional knowledge was subjected to classification in accordance with contemporary soil science term classes while the original word clumps and meanings were kept undisturbed. Classification was made according to; (i) general properties of soils used as agricultural lands; (ii) physical and chemical properties of soils; (iii) productivity and fertility properties of soils; (iv) soil-water relations and the vegetative cover and; (v) great soil movements. Totally 453 words were classified and the number of words investigated under groups are 69, 158, 97, 109 and 20 respectively. Eventually, the “ Derleme Sözlüğü ” (Collective Vocabulary) which presents a thousand-year-accumulation, is assumed to be a troubleshooter for the problems of nomination at soil science.
Keywords: Soil, Term, Derleme Sözlüğü (Collective Vocabulary)