Akademik Veri Yönetim Sistemi
Turist Rehberligi Dergisi, cilt.5, sa.2, ss.81-99, 2022 (Hakemli Dergi)
Amaç ve Önem: İşitme engelli bireylerin turizm ve seyahat faaliyetlerine katılımları, diğer engelli bireylere
göre sınırlı gereksinimlerle gerçekleştirilebilir. İşitme engelli bireylerin turizm faaliyetlerine katılımlarının
daha az olması, turist rehberlerinin işaret dili bilme düzeylerinin yüksek olmaması ile ilintilidir. Bu
araştırmanın amacı Türkiye’de yükseköğrenim düzeyinde turist rehberliği eğitimi veren ön lisans, yüksekokul,
fakülte ve Kültür ve Turizm Bakanlığının izni ile TUREB tarafından açılan sertifika programlarının ders
müfredatlarının incelenerek işaret dili eğitimine yönelik herhangi bir ders olup olmadığının belirlenmesidir.
Böylece, işitme engelli turistlerin aldıkları turist rehberliği hizmetinde işaret dili yeterliliğinin ortaya konması
amaçlanmıştır. Turist rehberliği hizmetinin işitme engelli bireylere yönelik daha etkin verilebilmesi için yol
haritası çizilmiştir.
Yöntem: Araştırma kapsamında nitel araştırma yöntemi temel alınarak doküman analizi tekniği kullanılmıştır.
Araştırmada öncelikle turist rehberliği eğitimi ile ilgili literatür taraması yapılmıştır. Buradan yola çıkarak
araştırmada kullanılan veriler üniversitelerin web sitelerinin ve ders müfredatlarının titizlikle incelenmesi yolu
ile elde edilmiştir. 2020-2021 Eğitim-öğretim yılı sürecinde, Türkiye’de turist rehberliği alanında eğitim veren
birimlerin ders müfredatlarında işaret dili dersi incelemesi yapılmıştır. Ayrıca TUREB tarafından verilen
sertifika programları dersleri de incelenerek araştırmaya dahil edilmiştir.
Bulgular: Turist rehberliği eğitimi veren yükseköğrenim kurumları bünyesindeki 12 üniversitenin “Türk İşaret
Dili” eğitimine seçmeli ders olarak müfredatlarında yer verdiği görülmüştür. Ayrıca ilgili konuda yapılan
kavramsal araştırmada, çalışma sonuçları ve önerileri kapsamında, işaret dili bilen rehberlerin olması
gerekliliğinin vurgulandığı açıkça görülmektedir.
Özgünlük/Bilimsel Katkı: Araştırma, hem Türkiye turizminde önemli rol oynayan turist rehberlerinin
eğitimine yeni bir bakış açısı kazandıracak hem de işitme engelli bireylerin seyahate katılmaları önünde sorun
olarak görülen “Türk İşaret Dili” bilmeyen rehberlerin yetişmesine olanak sağlayacak öneriler sunmaktadır.