Çeviribilim Sosyolojisine Doğru: Bourdieu Sosyolojisiyle Türkiye’de Çeviribilim Alanını Düşünmek


Creative Commons License

Emirosmanoğlu Z.

İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, sa.11, ss.35-53, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet

Bu makale aynı başlıklı doktora tezi ve III. Pierre Bourdieu Sempozyu- mu’nda (2016) sunulmuş bildiriden üretilmiştir. Tezde amaç Bourdieu sos- yolojisinin kuramsal araçlarını kullanarak “Türkiye’de Çeviribilim Alanını” araştırma nesnesi olarak inşa etme yönünde Bourdieucü alan çözümleme taslağı sunmaktır. Kaynaklara bakıldığında, çeviribilim alanı ve çeviribilim pratiğini konu alan bir Çeviribilim sosyolojisi yönünde araştırmalara çağrının açık olduğu görülmektedir. Epistemolojik sorgulamada ilişkisel ve düşü- nümsel yaklaşımı önceleyen Bourdieu sosyolojisini anlamak, metodolojiyi işlemselleştirmek üzere bir izlek sunulmaya çalışılmıştır. Tez kapsamında “Türkiye’de Çeviribilim alanı”nı nesne olarak inşa etmek için, çeviribilim uzamında Türkiye’de “çeviribilim” bölümleri, çeviribilim eyleyicileri ve çeviribilim araştırma pratiği üçgeninde bir alan tasarımı önerilmiştir. Önce- likle Türkiye’deki “Çeviribilim” bölümlerinin kurumsal yapısı incelenmiştir. Ardından alan eyleyicileri arasından Profesör, Doçent ve Araştırma görevlisi kadrolarına ve özgeçmişlerinden lisans ve lisansüstü eğitim güzergâhlarına bakılmıştır. “Çeviribilim” anahtar sözcüğüyle yapılan taramayla, YÖK tez veri tabanında 116 tez özü ve ULAKBİM veri tabanında 82 makale, çevi- ribilim alanında araştırma pratiğinde alt alanların temsili gözlemlenmiştir. Sonuç olarak, Bourdieu sosyolojisini işlemselleştirecek bir Çeviribilim Sos- yolojisinin, Çeviribilim alanının sorunsallaştırılmasında, bilimsel habitus ve pratiklere dönük bilgi üretiminde önemli bir dinamik olduğu düşünülmektedir.