Kolon kanseri  bir dizi moleküler değişim sonucunda önce adenoma ardından karsinoma oluşumu ile ortaya çıkan bir kanserdir. Her bir  tümörde görülen  genetik değişimler farklılık gösterse de, hücre çoğalması, apoptoz ve DNA onarımında görev alan genleri etkileyen mutasyonlar  normal mukozanın karsinomaya dönüşmesine neden olur.

Salgılan beş glikoproteinden oluşan sFRPs “Salgılanan Frizzled ilişkili proteinler ”  ailesi, doğrudan yada dolaylı birçok mekanizma aracılığıyla kanoniyal ve nonkanoniyal sinyali vererek Wnt’i antagonize eder. Normal gelişim sürecinde; hücre büyümesi, hareketliliği ve farklılaşması Wnt sinyali aracılığı ile düzenlenirken, yetişkin organizmalarda Wnt sinyali doku homeostazını düzenler.    Wnt’nin Fz’ye bağlanması, ß-kateninin fosfat grubunu kaybetmesine ve bunun sonucunda da kalımlı hale gelmesine yol açar. Fosfat grubunu kaybeden ß-katenin çekirdeğe geçerek burada hedef genlerin yazılımını uyarmak üzere yazılım etmen ailesinin bir üyesi  olan “T-hücre etmeni/lenfosit enhanser etmen ailesi (TCF/LEF)” üyeleriyle etkileşime girer. Tümör hücrelerinde, hücre büyümesi ve çoğalması ile apoptosis kaybına katkısı olan Wnt sinyal yolağı bozuklukları  kolon kanserlerin %90’ında erken evrede görülür. Bundan dolayı Wnt sinyalinin negatif düzenleyicisi olan sFRP’nin  tümör oluşumunda önemli olduğu  ve ifadesindeki azalmanın  insan kanserleriyle ilişkili olduğu düşünülmektedir.

Proje kapsamında 56 kolorektal kanserli hastadan alınan 56 tümör ve bu dokulara komşu normal doku örneklerinde sFRP1 geninin promotor metillenmesi ve ifadesi analiz edildi. Çalışma sonucunda 56 tümör örneğinin 33 tanesinin sFRP1 geninin promotor bölgesinde yer alan CpG adacığının metillendiği saptandı. Geriye kalan örneklerin 21 tanesine promotor metillenmesinin tümör dokusunda normal dokuya göre azalmış olduğu görülürken 2 tanesinde metillenme açısından bir farklılık bulunamadı (Tablo 1). Elde edilen metillenme değerlerinin klinik parametrelerle ilişkili olup olmadığı Chi-kare istatistik programı ile analiz edildiğinde metillenmenin bu parametrelerden bağımsız olduğu anlaşıldı.

Promotor metillenmesi gen ifadesinin kontrolünde işlev gören bir epigenetik kontrol mekanizması olduğundan metillenmenin gen ifadesini etkileyip etkilemediğini anlamak üzere aynı örneklerde qRT-PCR ile gen ifade analizleri yapıldı. Bu çalışmanın sonucunda da gen ifedesinin tümör örneklerinin %85’inde normal dokuya kıyasla azalmış olduğu saptandı (Tablo 1). Aynı şekilde gen ifade düzeyinin klinik parametrelerle ilişkisi istatistiksel olarak değerlendirildiğinde sadece evre ile ilşkili olabileceği gösterildi Ayrıca gen ifade düzeyinin promotor metillenmesi ile ilişkisi Wilcoxan Signed Rank testi ile analiz edildiğinde genin sessizleşmesinin doğrudan promotor metillenmesi ile ilişkili olduğu görüldü (Tablo 2)..

Çalışmamızın sonucu sFRP1 geninin kolorektal kanser gelişimi ile ilşkili olduğunu gösterdiği gibi sFRP1’in epigenetik düzenlenme ile kontrol edildiğini göstermektedir.

Tablo 1: SFRP1 metillenme ve ifade yüzdeleri

Tablo 2: SFRP1 Geninin Promotor metillenmesinin İfade üzerine etkisi