Aydoğan Ç., Yılmaz Aydoğan H.
Yeni Yuzyil University Journal of Medical Sciences, cilt.6, sa.2, ss.36-48, 2025 (Hakemli Dergi)
Özet
Pankreas salgıladığı sindirim enzimleri ve düzenleyici
hormonlar nedeniyle önemli görevleri olan bir organdır.
Pankreasta kanserin de dahil olduğu bir takım endokrin
ve ekzokrin hastalıklar ortaya çıkabilmektedir. Büyük organ
tümörleri arasında %10 civarında 5-yıllık sağkalım
ile en düşük yüzdeye sahip olan pankreas kanseri, agresif,
geç tanı konulan, kötü prognozlu bir kanser türüdür. Hastaların
çoğunda ileri evreye kadar asemptomatik olarak
kalan pankreas kanseri, tedavisi oldukça zor bir hastalık
olmaya devam etmekte ve küratif potansiyele sahip tek
tedavi yöntemi olan cerrahi operasyon, hastaların yalnızca
küçük bir kısmında uygulanabilmektedir. Pankreas
kanseri riski tüketilen günlük sigara miktarı ve tüketilen
yıl süresine bağlı olarak göreceli olarak yükselmekte, sigaranın
bırakılması ise bu riski düşürmektedir. Ayrıca,
vücut kitle indeksindeki artış, obezite süresi, pankreatit,
aşırı alkol tüketimi, diyabet ve bozulmuş açlık glukozu
da pankreas kanseri riskinde artışla ilişkilendirilmiştir.
Buna karşın, genetik yatkınlık açısından farkındalığın
sağlanması ve risk faktörlerinden kaçınmanın toplum
bazında hastalığın prevalansını düşürmek için önemli
katkı sağlayabileceği öngörülmektedir. Bu nedenle tedaviye
yönelik yapılan yoğun araştırmalar yanında pankreas
kanseri gelişimini sınırlamak amacıyla değiştirilebilir risk
faktörleriyle ilişkili yapılacak çalışmaların önemi açıkça
anlaşılmaktadır. Bu amaçla hazırladığımız derlemede
güncel literatür ışığında değiştirilebilir risk faktörlerine
dair çalışmalar incelenmiş ve bu faktörlerin Türkiye’deki
dağılımı değerlendirilmiştir. Çalışmamız diğer bütün faktörler
göz ardı edildiğinde bile, değiştirilebilir risk faktörlerinden
obezite, diyabet ve sigara kullanım oranlarındaki
artışın önümüzdeki yıllarda Türkiye’de pankreas kanseri
prevalansında artışla sonuçlanabileceğini öngörmektedir.